Observatoire Océanologique de Banyuls France ... - Yves Desdevises

Phylogenetic trees made easy. Third Edition. ..... easier than others; e.g. for AA: BLOSUM 62 matrix) .... MP sometimes considered as a special case of ML.
21MB taille 1 téléchargements 46 vues
Phylogenetic Reconstruction Yves Desdevises Université Pierre et Marie Curie (Paris 6) Observatoire Océanologique de Banyuls France [email protected] http://desdevises.free.fr http://desdevises.free.fr/Phylogenetic_reconstruction

References • Felsenstein J. 2004. Inferring phylogenies. Sinauer. • Lemey P., Salemi M. et Vandamme A.-M. 2009. The

phylogenetic handbook. Second Edition. Cambridge University Press.

• Hall B. 2007. Phylogenetic trees made easy. Third Edition. Sinauer.

• Page R. & Holmes E. 1998. Molecular evolution: a phylogenetic approach. Blackwell.

• Nei M. & Kumar S. 2000. Molecular Evolution and Phylogenetics. Oxford University Press.

• Goal: propose a hypothesis of relationships between several taxa

• Phylogeny = tree (≠ ladder) • Speciation: binary • Based on homology: similarity from a common ancestor

• Indicates the existence of a common ancestor • Identified from a phylogenetic tree, and basis to build it!

L An abro ide am sd p a HL imi ali bropsis ases dia ustrcaa ch li tus s eru oe re leo sm pu nc ar tat gin us atu s

Symphodus tinca Symphodus ocellatus

Symphodus melanocercus Ctenolabrus rupestris Labrus merula Labrus viridis Cheilinus trilobatus Cheilinus chlorourus Epibulus incidiator

Stetojulis bandanensis

Halichoeres margaritaceus Labropsis australis Halichoeres marginatus Anampses geographicus Anampses caeruleopunctatus Labroides dimidiatus Labrichthys unilineatus Coris julis Hemigymnus melapterus Hemigymnus fasciatus Thalassoma bifasciatum Thalassoma lunare Thalassoma lutescens Pictilabrus laticlavius Notolabrus tetricus Bodianus rufus

ralis Labropsis aust s aceu rgarit a m us es lan hoer c u li t a r H is o ns sh e e r oe an lich nd a Ha sb uli j o et St

Clepticus parrae Symphodus roissali Symphodus cinereus

Pagrus major

Symphodus roissali Symphodus cinereus

Symphodus tinca

Symphodus tinca

Symphodus ocellatus

Symphodus ocellatus

Symphodus mediterraneus

Symphodus mediterraneus

Symphodus melanocercus Ctenolabrus rupestris

Symphodus melanocercus Ctenolabrus rupestris

Labrus merula

Labrus merula

Labrus viridis

Labrus viridis

Cheilinus trilobatus

Cheilinus trilobatus

Cheilinus chlorourus

Cheilinus chlorourus

Epibulus incidiator

Epibulus incidiator

Stetojulis albovittata

Stetojulis albovittata

Stetojulis bandanensis

Stetojulis bandanensis

Halichoeres hortulanus

Halichoeres hortulanus

Halichoeres margaritaceus

Halichoeres margaritaceus

Labropsis australis

Labropsis australis

Halichoeres marginatus

Halichoeres marginatus

Anampses geographicus

Anampses geographicus

Anampses caeruleopunctatus

Anampses caeruleopunctatus Labroides dimidiatus

Labroides dimidiatus

Labrichthys unilineatus

Labrichthys unilineatus Coris julis

Coris julis

Hemigymnus melapterus

Hemigymnus melapterus

Hemigymnus fasciatus

Hemigymnus fasciatus

Thalassoma bifasciatum

Thalassoma bifasciatum

Thalassoma lunare

Thalassoma lunare

Thalassoma lutescens Pictilabrus laticlavius Notolabrus tetricus Bodianus rufus

Thalassoma lutescens Pictilabrus laticlavius Notolabrus tetricus Bodianus rufus

Clepticus parrae

Clepticus parrae

Pagrus major

Pagrus major

us ric t te

s ru s ab l ufu to sr o u n N dia rrae Bo s pa u c i pt Cle major Pagrus

Symphodus roissali Symph odus c inereu Sym s pho Sy dus mp tinc Sy a ho m du ph so ce od lla us tus m ed ite rra ne us

s rcu ce no ela sm ris du est ho rup mp us Sy abr nol Cte ula s mer Labru Labrus viridis

Sy mp ho du so ce lla tus

r to ia cid in

m ajo r

us ul ib Ep

ris est rup us abr nol Cte

SSyy mmp phh oodd uuss crion iess real uis

Halichoeres hortulanus

La br oid es dim cae idi rule atu opu s Anam nct atu pses s geog raph icus Halichoeres m arginatus

An am pse s

St et oju lis alb Ep ov ibu itta lus inc Che idia ta ilinu tor s ch lorou rus Cheilinus trilobatus

Halichoeres margaritac eus albovittata Stetojulis bandanensis Stetojulis s ouru chlor inus il e h C Ch ei lin us tri lo ba Labrus merula viridis tus dus tinca Sympho

s rcu s creaneu r o e it n eda us m el phod us m Sym d ho mp Sy

Symphodus mediterraneus

Stetojulis albovittata

s rufu nus a i d Bo Pa gr us

Symphodus cinereus

s s nu icu a l h p tu or gra eo sh g e r es oe ps ch am i l n A Ha

Th TH ala haelam Coris ss sisgym julis om om nu a b a s fa ifa lute sciat us Hemigymnusscmela iat scepteru um ns s Pic tilab rus nare l maaticlu o l a s s viu s Thala Cl ep tic labrus tetricus Noto us pa rra e

tus nus fascia Hemigym rus apte s mel juli nus ris igym s Co tu Hem ea ilin un ys th ich br La

unilineatus Labrichthys

Symphodus roissali

Thalassoma bifasciatum Thala ssom a luna Tha re las som Pic a lu tila tes bru cen sl s ati cla viu s

Phylogenetic trees

• Cladogram • No branch lengths • Clades • Phylogram • Branch lengths Additive tree

Ultrametric tree

Leafs = terminal taxa

Clade

Terminal branches A

B

C D

E

F

G

H

I

J

Polytomy Internal branches

Node Root

• Speciation

Hypothesis

A

B

C

Rooting

• Gives the branching order • Use of an outgroup • Rest = ingroup Non rooted tree

Add an outgroup

Rooted tree outgroup

• Outgroup: sister taxa from ingroup • Shared characters between outgroup and ingroup = ancestral characters

• Sometimes no outgroup: rooting at equal distance from tree tips (need branch lengths) = midpoint rooting B

B C

E

A D

F

A

C

D

F

E

• Groups • Monophyletic (clade): natural group

• Mammals • Paraphyletic • Reptiles • Polyphyletic • Algae, protozoans

Characters • Organisms are composed of different features • These features are different among taxa: Character states

• All character states form a character • These states are produced by heritable changes • Phylogenetic inference is performed from differences between character states

• We want to establish the ancestor-descendant link from the presence/absence of character states

• We look for the appearance of new character states in descendants

• The different character states are homologies • Taxa sharing this new character state (derived) form clades

• Example: hair in mammals • Characters can be differentially weighted

• Homology

• Homoplasy

• Ancestral characters: plesiomorphies • Shared ancestral characters: symplesiomorphies • Derived characters: apomorphies • Shared derived characters: synapomorphies • Ideally, identify clades • Non shared derived characters = particular to a given taxon: autapomorphies

Homology

• Homologies are supposed to show similarities in: • position • structure • development • A recognized criterion to support homology is the congruence with other characters

Dog

Lizard

Frog

Human Change HAIR Absents Presents

Homoplasy

• Non homologous similarities • Results from independent evolution • Convergence • Parallelism • Reversion • Blurs phylogenetic signal: may lead to false evolutionary relationships

Parallelism Convergence

Reversion

Lizard

Human TAIL

Frog

Dog

Human

Dog

Absent Present

TAIL

Frog

Lizard

Absent Present

• Without homoplasy, phylogenetic inference would be easy

• Main problem of phylogenetic recontruction: discriminate homoplasy (noise) from homology (signal)

• Data quality (“good” phylogenetic signal) is more important than method used

• If there is only one correct tree, when characters

support different trees, at least one contains homoplasies Dog Lizard HAIR Absent Present Frog Human

Human

Dog TAIL

Frog

Lizard

Absent Present

Congruence

• The chosen tree is the tree maximising the number of congruent characters

MAMMALS Dog HAIR MILK ... Human

Lizard

Frog Changes

Case of molecular data

• Homoplasy is more common with molecular than morphological data

• Few states (4 for DNA: A G C T) • Chemically close • Evolutionary rates can be high • No identification of homoplasy via structure or development

Data • Fossils: rare • Morphological characters • Molecular character: DNA, proteins, ... • By far the most used now: models, numerous characters, less subjective, ...

• But... phylogeny of the DNA fragment (≠ taxa) • Future: genomes ➙ phylogenomics • Others (behaviour, hosts, habitat, ...)

Morphological data

• Homology uneasy to identify • Characters often not numerous: problem when

studying many taxa, especially if they are closely related

• Some subjective decisions • Evolutionary processes poorly known: limit method choice

• Require coding • Sometimes difficult • Hypotheses on character evolution

Coding

• Binary: Presence/absence = 0/1 • Multiple states (ordered or not): definition of step numbers between states

• Additive binary coding: e.g. 00, 01, 10, 11 • Linear coding: e.g. 0, 1, 2 • Both can be combined

Molecular data

• Nucleotides ou amino acids (for ancient divergences) • Characters = base (or AA) positions • Character states = bases (ou AA) identity • Important step: alignment • Sometimes manual • Automated methods: manual editing required • No test: no null hypothesis • Can use information on secondary structure or coding nature

• Nucleotides: only 4 states (in 2 types) • Evolution can be modelled • Homoplasy “easy”

• Amino acids • 20 states • 5 categories • Evolution much

more difficult to model

• Codons • 61 states!

• Gene tree ≠ species tree • Genes: orthologous or paralogous Paralogs Orthologs

a

b* c

Orthologs

C* B

A*

b* C*

Duplication

Tree Ancestral gene

A*

Alignment