SOMALI

KUSOO DHAWAAW BIENVINI, WELCOME, MIRË SE VINI, MARHABA, KARIBU, WELKOM, DOBRODOŠLI, BIENVENIDO, UDVOZLOM, VELKOMMIN, BENVENUTO, TONGA SOA, BEM-VINDO, SWAGATA, WILLKOMMEN, NAL-VARRAVU, BOYEI BOLAMU, VITAJTE, YÔKOSO,

GOBALKA VAUD

© Régis Colombo © Moix Cindy

DADKA QAALIGA AH EE DHAWAAN SOO GALEEN

Gobalka Vaud waa mid ka mid ah gobalada ay dadka ajnabiga ah ku badan yihiin marka loo fiiriyo gobalada kale (30,5 % dadka degan). In kabadan 175 dhalasho kala duwan ayaa ku kulma, kudhawaana 20'000 oo deganayaal cusub oo ajnabi ah ayaa lagu soo dhaweeyaa sanad walba. Hadii kala duwanaashahaasi yahay hanti hubaal ah, waa mid xujo weyn siyaasad ahaan iyo arimo bushadeedba, xagga wadajirka iyo isdhexgalitaanka bulshada. Hadane, isdhexgelitaanka waa mid quseyso shacbiga oo dhan, ha ahaado Iswis ama ajnabi, Iyagoo wada hoostagaayo labada qodob oo tiirka u ah dastuurka : si tixgalinta shaqsiyadaha labada dhinac leh iyo qiimaha uu leeyahay sharciga dowliga ah. Muuqa buugaan : qofwalba kaalin ayuu ka qaatay sida caadada u ah dadka gobalka Vaud oo ah soo dhaweynta iyo inaan idiin soogudbino sida ugu fasiixsan wararka degaankiina cusub. xafiisyada u adeego dadka ee gobalka, degmooyinka, ururrada iyo shaqsiyada waxey isku keeneyn awoodooda iyagoo idin leh soodhawaada Buugaan waa mid ka weyn waraaqo: waamid isku xire ah.

Philippe Leuba Xubinka dowlada, Madaxa qeybta dhaqaalaha iyo ciyaaraha (DECS)

Buugaan waxaa la isticmaalay magaca raga iyadoo cidna la takooreyn, si loofududeeyo akhriskiisa.

3

DADKA QAALIGA AH EE DHAWAAN SOO GALEEN

Waxaa dhawaan soo gasheen gobalka Vaud waxaana si farxadleh idinkuugu rajeyneynaa soo dhawaasho diiran.

MAHADSANIDuI Nsi yey Dhamaan dadki nqaagaliga ah caawinaadooda uugaan. sameynta b

Dhigashada boorsooyinkaada meel aadan aqoonin iyo degideeda waa xili muhiim ah, fursadiisa, rajooyinkiisa ama xujooyinkiisa iyo dhibaatooyinkiisa. Si aad deg deg ugu heshaan tilmaamahiina, buugaan iyo jiheeyahiisa yar wuxuu idin la jiridoonaa dhamaan xiliga degitaankiina. Waxaad kaheleesaan baalashaan warbixino idiin suurtogalinaayo in aad sida ugu fiican u fahantaan nidaamka maamulada (sharciga degitaanka, iskoolka, ceymiska, shaqada, iwm), howlaha maamulxafiiseedka oo lagaa rabo iyo xitaa ciwaanada dadka kucaawinkaro. Hadba waamid adiga kuugu xiran isticmaalka iyo raadinta warabixinada aad u baahan tahay...haku yaalaan baalashaan, ama meelo kale! Buugaan ugu horeen waa kaaga laakin waxaa kaloo leh dhamaan kuwii ka qeybqaatay si hagarbax ah iyo qibrad leh diyaarintiisa. Iyaga ayaan si daacad ah ugu mahad noqeynaa iyo adigaba, waxaan kuu rajeyneynaa soodegitann iyo dhexgalitaanka dhulka Vaud.

Mme Amina Benkais Wakiilka is dhexgalitaanka gobalka Vaud iyo madaxa xafiiska gobalka ee soo dhexgalitaanka ajnabiga iyo ka hortaga midab takoorka (BCI)

4

5

GOBOLKA VAUD

GOBOLKA VAUD

WARBIXINO IYO CIWAANO Gobolka Vaud wuxuu ka kooban yahay 316 degmo, oo uqeybsan 10 degaan. Si loo fududeeyo qorsheyta warbixinada degaan walbo, waxaan u qeybiney gobolka 4 dhinac. Dhinaca WAQOOYIGA Jura – Nord vaudois, Gros-de-Vaud, Broye – Vully, Est lausannois, Lavaux - Oron Dhinaca GALBEEDKA Nyon, Morges Ouest lausannois Dhinaca KOONFURTA Lausanne Dhinaca BARIGA

Riviera, Pays- d’Enhaut, Aigle

WARBIXINADA GUUD WIXII WARBIXIN GUUD AH Xafiiska gobolka ee soo dhaxgalitaanka ajnabiga iyo ka hor taga midab takoorka (BCI), U howlgalaha bulsha La Fratenité ee CSP iyo wakiilada degmooyinka ee isdhexgalitaanka ayaa diyaar kuu ah. WIXII WARBIXIN GAAR AH Waxaa ka helidoontaan baalasha soosocdo, maamulada kaaga jawaabi karo. Shaki la'aan la xiriir. maamuladaas si farxadleh ayey kuu warsiindoonaan!

Wakiilka gobolka iyo kooxda BCI BUREAU CANTONAL POUR L’INTÉGRATION DES ÉTRANGERS ET LA PRÉVENTION DU RACISME (BCI) Département de l’économie et du sport Service de la Population Rue du Valentin 10 | 1014 Lausanne YVERDON-LES-BAINS, NYON, RENENS, BEX 021 316 49 59 [email protected] www.vd.ch/integration

JOOGTADA WARBINTA GUUD EE SOODEGITAANKA | LA FRATERNITÉ DU CSP Place M.-L. Arlaud 2 | 1003 Lausanne PAYERNE, LAUSANNE, RENENS, ORBE 021 213 03 53 [email protected] www.csp.ch/fraternite

Wakiilada degmooyinka ee isdhexgalitaanka YVERDON-LES-BAINS Mme Katja BLANC JEUNESSE ET COHÉSION SOCIALE Rue de Neuchâtel 2 1400 Yverdon-les-Bains 024 423 69 44 [email protected] www.yverdon-les-bains.ch/integration

NYON Mme Christiane PIAZZINI SERVICE DES AFFAIRES SOCIALES, ÉDUCATION ET JEUNESSE Rue des Marchandises 17 CP 1395 | 1260 Nyon 079 211 02 74 [email protected] www.nyon.ch

LAUSANNE Mme Gabriela AMARELLE BUREAU LAUSANNOIS POUR LES IMMIGRÉS (BLI) Place de la Riponne 10 | CP 5354 1002 Lausanne 021 315 72 45 [email protected] | www.lausanne.ch/bli

RENENS Mme Joëlle THARIN SERVICE DE LA SÉCURITÉ SOCIALE, SECTEUR INTÉGRATION Rue de Lausanne 25 | CP 141 | 1020 Renens 021 632 77 95 [email protected] www.renens.ch

VEVEY Mme Stéphanie ZUFFEREY BUREAU DE L’INTÉGRATION Rue du Simplon 14 | CP 320 1800 Vevey 021 925 51 85 [email protected] www.vevey.ch 6

Le centre social protestant (CSP)

Sityaal internet oo luuqado badan ku qoran www.ch.ch www.swissinfo.ch 7

TUSMADA BUUGA

TUSMADA BUUGA

SHARCIGA DEGANAASHAHA

11

CASHIRADA LUUQADAHA IYO TARJUMAADA

15

SHAQADA

21

CEYMISYADA

25

GURYAHA

29

CARUURTA

33

CAAFIMAADKA

38

MADADAALO IYO SHACBINIMO

42

NOLOSHA QORSHEYSAN

46

XIRIIRO KU ANFACAAYO

49

MUUQA KU TUSAAYO WAXA LASAMEYNAAYO

8

Cida lala xiriiraayo

I-meelka

Saacadaha

Ciwaanka

Sitka Iternetka

Maamulka

Taleefoonka

Meesha ay howsha ka dhaceyso

9

LIISKA XUSUUSINTA

LIISKA XUSUUSINTA : Marka aad soogashid, ha iloobin

1

SHARCIGA DEGANAASHAHA

SHARCIGA DEGANAASHAHA

Inaad shaqsi'ahaan isagasooqortid xafiiska diwaangalinta degmada aad degantahay (fiiri baalka 31) 8 da maalmood oo ku soo xigto soo degitaankaaga adigoo wato waraaqaha hoos ku qoran: a. Warqada aqoosiga oo Visada soo galitaanka saarantahay hadii lagaarabo. b. Warqada xaalada qoysnimada oo ku qoran luuqad kamid ah luuqadaha wadanka (Faransiis, jarmal, talyaani iyo Ingiriis ha ahaataba) DOOBYADA warqada dhalashada XAASASKA warqada guurka XAAS KALA DAGAN Kala degayaasha heshiiska kala degitaanka oo ay ku qoran tahay taarikhda dhabta ah ee kala degitaanka xaaska iyo shahaadada qoyska GAROOBKA Kufuran xukun si kamadanbeyn ah oo hore ka howlgalaayo iyo cadeynta guurka. c. Warqada ijaarka ama cadeynta gadashada/gadida. Hadii uu magacaaga ku qorneyn warqada ijaarka ama cadeynta gadashada/gadida, waxaa ayaa lagaa rabaa: › warqad ay ku qorantahay taariikhda iyo saxiixa qofka aad gurigiisa degantahay › warqada ijaarka amacadeynta gadashada/gadida qofka aad gurigiisa degantahay d. Hadii aad heysatid shaadadaada ceymiska howlgabnimada-itaaldarada ama Kaarkaaga ceymiska jirooyinka e. 2 sawir oo baasaboorka ah f. Waxaa lagaa qaadidoona lacag sarif ah (oo gaareyso CHF 15.– iyo CHF 30.–)

2

Sameyso ceymiska waajibka ah ee jirooyinka, kama debeyn 3 bilood kadib imaashahaaga (fiiri baalka 27) www.vd.ch > Social > Informations sociales > Agences www.priminfo.ch

3

Hadii aad leedahay caruur da'da iskoolka gaartay (laga bilaawo 4 sano), kasoo qor iskoolka kuugu dhaw (fiiri baalka 35). www.web-vd.ch/vd_dgeo/ etablissements

10

11

SHARCIGA DEGANAASHAHA

QAADASHADA SHARCIGA DEGANAASHA Iswiiska, siyaada xaga dadka soo galaayo iswiiska waxay ku saleysantahay labo ogolaasho : waxaa loo kala bixiyey dadka kayimid yurubta (UE/AELE) iyo kuwa kayimid wadamada kale. › Dadka udhashay UE/AELE waxey dalxiis ahaan ujoogi karaan 3 bilood Iswiiska, kadibna waxey u bahandoonaan sharci deganaasho si ay u degaan. U furnaashaha suuqa shaqooyinka iyo isugeynta qoysyada waa loo fududeeyey. › Dadka udhashay wadamada kale waxey u baahanyihiin Viso ay kusoo galaan dhulkaan, ay soo bixiyeen safaarada ama qunsulka Iswiiska u fadhiyo wadankooda, Tiro xadidan ayaa loo ogolaadaa deganaasho dheer. Gobolka Vaud gudahiisa 32 % shacbiga waa kuwo soo galay waxeyna heestaan sharci loogu yeero sharciga deganaashaha, oo xaq u siinaayo in si sharci ah ugu noolaadaan degmo ka tirsan gobolka Vaud. Waxaa jiro noocyo badan oo sharci ah: L ogalaasho mudo gaaban (1 sano kayar, oo la cusbeysiinaayo)



B ogolaasho deganaasho

(1 sano ama 5 sano, oo la cusbeysiinaayo)



C ogolaasho degidtaan joogto ah

SHARCIGA DEGANAASHAHA

Sharciyadaan waxaa loo bixiyaa sababo badan : › shaqada › isku keenitaanka qoyska › waxbarashada › qaxootinimada Sharciga deganaashaha aad helidoontid wuxuu kuxiran yahay gaar ahaan wadanka aad udhalatay (UE/AELE ama wadamada kale), sababta aad utimid iyo sharuudaha keeney (tusaale ahaan: mudada heshiiska

WARBIXINADA GUUD Waxaa kala xiriiri kartaan : SERVICE DE LA POPULATION, DIVISION ETRANGERS Avenue de Beaulieu 19 1014 LAUSANNE 021 316 46 46 www.vd.ch/entree-et-sejour

SHARCIGA C LA SOOHORMARIYEY

shaqada, sharciga iyo dhalashada xaaskaaga hadii aad guursatay ama isku keenida qoyska).

SHARCIGA DEGANAASHAHA L-B-C (shaqo, isku keenida qoyska, warbarasho)

Hadii aad u timid inaad ku noolaato degmo ka mid ah gobolka Vaud si aad u shaqeyso, ula noolaato qoyskaaga ama aad waxkabaratid, waxaa ka codsaneysaa sharcigaaga deganaashaha L ama B adigoo la xiriiraayo xafiiska diwaangalinta ee degmada aad degantahay.

www.ucv.ch > annuaire > nom de votre commune > contrôle des habitants Sida marka aad soo gashey oo kale, wixii cusbooneysiin ama badalaad sharciga deganaashaha (tusaale sharciga B ilaa sharciga C sanado badan kadib) waxaa kala xariireysaa degmada aad degantahay.

Dadka u dhashay wadamada sadaxaad, oo heesto ogolaasho deganaasha (sharciga B) waxaa suurtogal u ah in ay ka codsadaan sharciga C oo la soohormariyey degmada ay deganyihiin, kadib markii ay u deganaadaan sijoogto ah oo aan kala go'laheyn mudo 5 sano ah Iswiiska meeshi laga rabay 10 sano, hadii ay ku guuleystaan soo dhexgelitaanka, gaar ahaan marka ay: › xushmeeyaan qaanuunka iyo qiimaha dastuurka fadaraalka ; › u leeyahay aqoon luuqada wadanka meesha uu ka deganyahay heerka A2 oo si wadajir ah looga gaaray yurubta luuqada ay soo qoreen gudiga yurubta. Aqoon u lahaashaha luuqadkale oo wadanka waa loo tixgalinaayaa xaaladaas marka ay aad u buuxdo ; › uu tusaayo sida uu diyaar ugu yahay ka qeybqaadashada nolol dhaqaaladeedka iyo inuu waxbarto.

(5 sano, oo la cusbeysiinaayo)

N ogolaasho deganaasho inta uu socoto go'aan gaarista codsiga qaxootinimo (3 ilaa iyo 6 bilood oo la cusbeysiinaayo) F ogolaasho deganaasho kumeelgaar ah (1 sano, oo la cusbeysiinaayo))

G ogolaasho ka shaqeyn dadka xuduuda la leh (in la eg heshiiska shaqada, ama 5 sano hadii shaqada heshiiskeedu uu dhamaan laheyn)

ISKA JIR ! Isku keenida qoyska, waxaad heysataa mudo 1 ilaa iyo 5 sano ah ayadoo ku xiran xaaladaada in aad sameysid codsiga. Hadii mudadaas la dhaafo, si loo helo sharciga aad ayuu u adkaanaayaa ! 

JOOGTADA WARBIXINTA GUUD EE SOO DEGITAANKA Ururro ayaa kusiinkaro warbixino iyo talooyin ku saabsan su'aalaha kuxiran ogalaashaha déganaashaha, xitaa kugu caawinaayo xaga qaanuunka hadii aadan raali ku aheyn go'aanka gobolka ama fadaraalka.

LA FRATERNITE DU CSP Place M.-L. Arlaud 2 | 1003 LAUSANNE PAYERNE, LAUSANNE, RENENS, ORBE [email protected] 021 213 03 53 | www.csp.ch/fraternite

DEGANAASHO QOXOOTI Inta ay socoto go'aanka gaarida qoxootiga, qofka waxaa la siiyaa sharciga N. Marka uu wadanka u ogolaado qoxootinimada, Gobolka wuxuu siinaa sharciga B ; markuu u ogolaado si ku meelgaar ah, Gobolka wuxuu sinaa sharciga F. SERVICE DE LA POPULATION DIVISION ASILE Avenue de Beaulieu 19 1014 LAUSANNE 021 316 46 20 www.vd.ch/asile

Codsadayaasha qoxootinimada (sharciga N) iyo kuwa loo ogalaadey ku meelgaar ahaan (sharciga F) waxaa jiif siiyo oo caawiyo gobolka Vaud dhexdiisa Hey'adda Vaud ee soo dhaweyta dadka soogalay. ÉTABLISSEMENT VAUDOIS D’ACCUEIL DES MIGRANTS (EVAM) Route de Chavannes 33-37 1007 LAUSANNE 021 557 06 00 [email protected] | www.evam.ch

Dadka qoxootinimada loo ogolaaday oo heysto aqonsi qoxooti waxaa caawiyo xarunta caawinaada soo dhexgelinta qoxootiga (CSIR). CENTRE SOCIAL D’INTÉGRATION DES RÉFUGIÉS (CSIR) Avenue des Casernes 2 1014 LAUSANNE 021 316 03 80 www.vd.ch/centre-social-refugies

Shaqaale ku taqasusay howlahaas, oo ku hadlo luuqado badan ayaa diyaarkuu ah. 12

13

SHARCIGA DEGANAASHAHA

JOOGTADA QOXOOTIGA Ururro ku taqasusay su'aalaha ku saabsan qoxootiga ayaa siiyo warbixino iyo garab dadka qoxootiga ka ah gobolka Vaud. Kuna taageero xagga qaanuunka hadii aynan raali la aheyn awooda qaabilsan codsiga qoxootiga EPER - ENTRAIDE PROTESTANTE SERVICE D’AIDE JURIDIQUE AUX ÉXILÉS (SAJE) Rue Enning 4 | 1002 LAUSANNE [email protected] 021 351 25 51 | www.eper.ch/saje ORGANISATION SUISSE D’AIDE AUX RÉFUGIÉS (OSAR) [email protected] 031 370 75 75 | www.osar.ch contact uniquement par téléphone

DHACDOOYINKA XAALADA QOYSKA Dhamaan arimaha xaalada qoyska (tusaale diyaarinta guurka ama badalida magaca), waa inaad taleefan u dirtaa xarunta maamulka xaalada qoyska. Kadibna, xafiiska ayaa kula sooxariiraayo oo balanku siinaayo. CENTRE ADMINISTRATIF DE L’ÉTAT CIVIL 1510 MOUDON 021 557 07 07 www.vd.ch/etat-civil

Codsiyada cadeynta xaalada qoyska (warqada dhalashada, warqada dhimashada, iwm), waxaad taleefan u dirikartaa xarunta maamulka ama codsi ka sameynkaraa sitkooda internetka. Waxaa laguugu soodiridoonaa bostada. TALO : ha iloobin inaa la socodsiisid inbadaladaas qusulka ama safaarada wadanka aad udhalatay.

14

CASHIRADA LUUQADAHA IYO TARJUMAADA

NOQOSHO ISWIIS, DHALASHO QAADASHO Kadib markey sanado badan ku noolaadaan gobolka Vaud, deganaashayaasha ajnabiga ah qaarkood waxey jecleystaan inay muujiyaan ku xirnaashahooda Iswiiska ayagoo qaadanayo dhalashada wadanka ay ku soo dhiseen noloshooda. waxey bilaabaan habkii la dhaho caadiyenta.

CASHIRADA LUUQADAHA IYO TARJUMAADA

Ogow qaarkamid ah ururrada waxey bixiyaan cashiro lagu diyaarinaayo caadiyenta "dhalasho qaadashada" WIXII WARBIXIN DHEERI AH oo ku saabsan dhalasho qaadashada iyo shuruudaheeda kala xiriir degmada aad degantahay ama : SERVICE DE LA POPULATION, SECTEUR NATURALISATIONS Avenue de Beaulieu 19 1014 LAUSANNE 021 316 45 91 [email protected] www.vd.ch/naturalisation

› SHARCIGA DEGANAASHA CIDA AAD KALA CIRIIREYSID Hadii aad joogtid dibada Safiirka Iswiiska ee wadankaaga Hadii aad Iswiiska joogtid Hadii aad Iswiiska joogtid

Degmada aad degantahay U howlgalaha shacbiga Saaxibtinimada CSP

MUUQA KU TUSAAYO WAXA LASAMEYNAAYO Cida lala xiriiraayo

I-meelka

Saacadaha

Ciwaanka

Sitka Iternetka

Maamulka

Taleefoonka

Meesha ay howsha ka dhaceyso

15

CASHIRADA LUUQADAHA IYO TARJUMAADA

BARASHADA FARANSIISKA Barashada luuqada meesha waa mid lagamamaarmaan u ah si loo awoodo ka hadlitaanka xaaladaha joogtada ah oo si aad fudeed ugu dareentid noloshaada meesha cusub aad ku nooshahay. waxeyna kamid tahay shuruudaha ugu waaweyn si loohelo shaqo. Caruurta degan gobolka Vaud, iskoolka waa qasab laga bilaabo 4 ilaa iyo 15 sano jir. Isla marka ey bilaabaan iskoolka ardeyda ajnabiga ah waxey xaq u leeyihiin cashiro faransiis oo deg deg ah iskoolka gudahiisa (fiiri baalka 35) Dadka waaweyn, cashiro badan oo faransiis ah ayaa looga soo jeediyaa dhulka Vaud. Waxaad ka heli kartaan qaarkood kuwo ku haboon baahidaada, sacadahaada shaqada, waajibaadka qoyskaaga iyo xaaladaada dhaqaale. Waxaa jiro labo nooc oo cashiradaa ah : › kuwo ay bixiyaan iskoolada birifaatiga › kuwo ay bixiyaan ururrada.

CASHIRADA AY BIXIYAAN ISKOOLADA BIRIFAATIGA Cashirada faransiiska ey bixiyaan iskoolada birifaatiga waa kuwo caadi ahaan qaali ah, laakin shuruudaha leyskugu ogolaado inta badan wey jilcanyihiin. Sitka internetka ee ururka iskoolada birifaatiga ah (AVDEP), waxaa ku qoran iskoolada oo dhan. Waxaad ka heleysaa cida lala xiriiraayo iyo cashirada ey soo jeedinaayaan : www.avdep.ch

CASHIRADA AY BIXIYAAN URURRADA Cashirada faransiiska ay bixiyaan ururrada waxaa bixiyo dad lasoo tababaray waana kuwo inta badan lacagla'aan u ah dadka 16

CASHIRADA LUUQADAHA IYO TARJUMAADA

dhaqaalahooda yar yahay. Heysmada caruurta ayaa mararka qaarkood la diyaariyay inta ay cashirada socdaan. Wixii faahfaahin ah ee kusaabsan soo jeedinadaas (saacadaha, heerka, isqoritaanka) waxey ku qoranyihiin buuga qadka ku jiro ee BCI ciwaanka soo socdo : www.vd.ch/integration > catalogue en ligne > cours de français

Wixii warbixino ah, waxaad toos ula xiriiri kartaa ururrada mas'uulka ka ah. Waatan liiska oo uqoran degaan ahaan iyo alifabeeto ahaan :

QEYBTA WAQOOYIGA ASSOCIATION THAÏS AND FRIENDS Pré-Vulliemin 18 1400 Cheseaux-Noréaz YVERDON 024 420 32 30 | 077 421 96 69 [email protected] www.thaisandfriends.populus.ch CARITAS VAUD Espace Traits d’Union | Rue du Collège 4 1400 Yverdon-les-Bains CHAVORNAY, ORBE ET YVERDON 024 425 32 48 | 079 289 10 88 [email protected] www.caritas-vaud.ch COMMISSION D’INTÉGRATION D’AVENCHES Rue Centrale 33 | 1580 Avenches 026 675 51 21 AVENCHES | [email protected] www.commune-avenches.ch COMMISSION D’INTÉGRATION DE PAYERNE Chemin du Mont 18 1562 Corcelles-Payerne PAYERNE 026 660 50 89 | 077 402 92 75  [email protected]

ECAP Avenue Vinet 19 | 1004 Lausanne LE SENTIER ET YVERDON 021 320 13 27 www.ecap.ch [email protected] | FRANÇAIS EN JEU Rue Mauborget 6 | 1510 Moudon Chemin Grand-Record 50 1040 Echallens ECHALLENS, LUCENS ET MOUDON 021 905 44 64 | 076 340 44 64 [email protected] www.francaisenjeu.ch LE TRIANGLE Chasseron 36 | 1450 Sainte-Croix SAINTE-CROIX 024 454 21 76 ou 076 561 45 92 [email protected] LIRE ET ÉCRIRE, NORD VAUDOIS Espace Traits d’Union | Rue du Collège 4 1400 Yverdon-les-Bains LE SENTIER, SAINTE-CROIX, LUCENS, ORBE, PAYERNE ET YVERDON 024 425 32 22 [email protected] www.lire-et-ecrire.ch PARLONS FRANÇAIS MOUDON Rue du Poyet 3 | 1510 Moudon MOUDON 021 646 40 52 | 079 560 19 26 [email protected] www.parlonsfrancaismoudon.ch TISSERANDS DU MONDE Maison Rouge 14 1400 Yverdon-les-Bains YVERDON 076 339 96 50 [email protected] www.tisserandsdumonde.ch

VERSO Rue de l’hôpital 31 1400 Yverdon-les-Bains YVERDON 024 420 10 45 [email protected] www.verso-yverdon.ch

QEYBTA GALBEEDKA ASSOCIATION FRANC-PARLER Rue de l’industrie 1 | 1020 Renens RENENS 021 634 69 63 [email protected] www.franc-parler.ch CARITAS Route de L’Etraz 20B | 1260 Nyon GLAND ET NYON 079 621 43 93 [email protected] www.caritas-vaud.ch COMMISSION D’INTÉGRATION DE ROLLE Grand-Rue 44 | 1180 Rolle ROLLE 021 822 44 23 www.rolle.ch [email protected] | ECAP Avenue Vinet 19 | 1004 Lausanne NYON 021 320 13 27 www.ecap.ch [email protected] | FRANÇAIS EN JEU Avenue Chanel 51 | 1110 Morges GLAND ET NYON 021 801 71 68 [email protected] www.francaisenjeu.ch/cours_morges Rue de l’Avenir 6 | 1020 Renens OUEST LAUSANNOIS 021 635 19 62 [email protected] www.francaisenjeu.ch/cours_ouest lausannois

17

CASHIRADA LUUQADAHA IYO TARJUMAADA

LIRE ET ÉCRIRE, LA CÔTE Route de L’Etraz 20B | 1260 Nyon 022 366 34 04 [email protected]

QEYBTA KOONFURTA

COMMISSION D’INTÉGRATION DE VILLENEUVE Grand’Rue 110 | 1844 Villeneuve ROCHE ET VILLENEUVE 077 407 58 75 [email protected]

Si aad u heshid liis dhameytiran ee cashirada faransiiska ee Lausanne, waxaad la xiriiri kartaa BLI (fiiri baalka 7)

www.lire-et-ecrire.ch ECUBLENS, MORGES, NYON, PRILLY, ROLLE ET RENENS

COMMISSION D’INTÉGRATION OLLON-VILLARS 1867 Ollon | VILLARS 079 621 42 54 [email protected]

APPARTENANCES - CENTRE FEMMES Rue des Terreaux 10 | 1003 Lausanne 021 351 28 80 [email protected]  www.appartenances.ch

ASSOCIATION TAF Chemin du Vallon 1 | 1030 Bussigny BUSSIGNY 079 706 29 68 [email protected]

ECAP Avenue du Général-Guisan 58 | 1800 Vevey 021 923 59 90 VEVEY | www.ecap.ch [email protected] |

APPARTENANCES - ESPACE MOZAIK Avenue Vinet 19 | 1004 Lausanne 021 320 01 31 [email protected] www.appartenances.ch

Rue de l’Avenir 6 | 1020 Renens 021 329 04 48 [email protected]

QEYBTA BARIGA APPARTENANCES ESPACES FEMMES RIVIERA Rue des Communaux 2A | 1800 Vevey VEVEY 021 922 45 23 [email protected] www.appartenances.ch ASSOCIATION POUR LE FRANÇAIS À CLARENS 1815 Clarens CLARENS 079 228 62 16 [email protected] www.francais-clarens.ch BLONAY : ENSEMBLE Route de Prélaz 6 | 1807 Blonay BLONAY 021 926 82 70 [email protected] www.blonay.ch COMMISSION D’INTÉGRATION DE BEX Rue Centrale 1 | 1880 Bex BEX 079 686 61 10 www.bex.ch [email protected] |

18

CASHIRADA LUUQADAHA IYO TARJUMAADA

FRANÇAIS EN JEU Rue des Remparts 7 1814 La Tour-de-Peilz LA TOUR-DE-PEILZ, CLARENS, MONTREUX, VEVEY, AIGLE 021 977 03 51 [email protected] www.francaisenjeu.ch/cours_riviera COURS DE FRANÇAIS AU PAYS-D’EN HAUT Route de l’Etambeau 14 1660 Château-d’Oex CHÂTEAU D’OEX 076 387 53 22 et 026 924 51 20 [email protected] www.pays-denhaut.ch SERVICE COMMUNAUTAIRE DE LA PLANCHETTE Chemin de la Planchette 16 | 1860 Aigle AIGLE 024 466 76 00 [email protected]   www.planchette.ch LIRE ET ÉCRIRE, RIVIERA - CHABLAIS Grand Rue 50 | 1814 La Tour-de-Peilz AIGLE, CLARENS, LA TOUR-DE-PEILZ ET VEVEY 021 922 46 10 [email protected]   www.lire-et-ecrire.ch/riviera-chablais

ARMÉE DU SALUT Rue de la Louve 10 | 1003 Lausanne 021 312 73 52 [email protected] www.armeedusalut.ch/arclemanique ASSOCIATION THAÏS AND FRIENDS Pré-Vulliemin 18 1400 Cheseaux-Noréaz 024 420 32 30 | 077 421 96 69 LAUSANNE [email protected] www.thaisandfriends.populus.ch BOURSE À TRAVAIL (BAT) Rue Curtat 6 | 1005 Lausanne 021 323 77 15 [email protected] www.laboursetravail.ch COMMUNAUTÉ SANT’EGIDIO Rue de l’Industrie 5 | 1005 Lausanne 078 641 08 33 [email protected] www.santegidio.ch

ECAP Avenue Vinet 19 | 1004 Lausanne 021 320 13 27 [email protected] www.ecap.ch FRANÇAIS EN JEU Place Pépinet 2 | 1003 Lausanne 021 329 04 49 [email protected] www.francaisenjeu.ch/cours_lausanne LIRE ET ÉCRIRE, LAUSANNE ET RÉGION Place St-François 12 bis | 1003 Lausanne 021 329 04 48 [email protected] www.lire-et-ecrire.ch NOUVELLES PERSPECTIVES CP 1 | Lausanne 1010 078 848 67 27 [email protected] PÔLE SUD Avenue J-J. Mercier 3 | 1003 Lausanne 021 311 50 46 [email protected] www.polesud.ch UNIVERSITÉ POPULAIRE DE LAUSANNE Escaliers du Marché 2 | 1002 Lausanne 021 315 24 24 [email protected] www.uplausanne.ch UNIVERSITÉ DE LAUSANNE Bâtiment Anthropole | 1015 Lausanne 021 692 30 90 [email protected] www.unil.ch/cvac

CORREF Place de la Gare 10 | 1003 Lausanne 021 341 71 11 [email protected] www.corref.ch 19

CASHIRADA LUUQADAHA IYO TARJUMAADA

SHAHAADOOYINKA HEERKA FARANSIISKA Wax dhameysiya qaarkood (tusaale ahaan codsiga sharciga C lasoo hormariyey), maamulka wuxuu ku weydiinaayaa in aad keentid cadeyn heerkaada faransiiska. Shahaadada DELF (shahaadada barashada luqada faransiiska) waxey suurto galineysa si la aqoonsanyahay heerkaaga adigoo u soo maraayo imtiaxaan qoraal iyo hadal ah. imtixaanadaas waxaa lagu qabtaa Lausanne. Si aad u hesho warbixino xiliyada iyo goobaha imtixaamada : DELF DALF CENTRE D’EXAMENS LAC LÉMAN C/O IFAGE - FONDATION POUR LA FORMATION DES ADULTES Place des Augustins 19 | 1205 GENÈVE 022 807 30 07 www.delfdalf.ch

ISKA JIR ! Iskoolada qaarkood waxey bixiyaan cadeymo laakin waxaa dhicikarto in kuwaas aynan ku filneen waxa aad dhameysaneysid.

SHAQO

Halaguu tarjumo ama adiga tarjumo gobalka Vaud dhexdiisa kadibna soo « xaqiiji » ka soo saxiix notaariyo Vaud ah.

SHAQO

www.notaires.ch

UTARJUMITAANKA DADKOODAE Marka uu socdo wada hadal caafimaad, caawinaad ama iskooleed, shaqaalaha qaabilaayo (dhaqaatiirta caawiyayaasha bulshada, macalimiinta, iwm) waxey wacankaraan Qeybta dhaxdhaxaadinta ee ururka Appartenances hadii laga codsado bixiyo tarjubaano tababaran (ku dhawaan 60 luuqadood ayaa suurtowdo). APPARTENANCES SERVICE INTERMEDIA 021 341 12 47 [email protected] www.appartenances.ch/intermedia

Waxaa dheeri ku ah utarjumayaalka dadkooda « en face à face ». Hey'ada wadanka ee tarjumaada taleefoonga oo ay sameeyeen AOU-Medios iyadoo la shaqeyneyso Appartenances 0842 442 442 www.aoz.ch/medios

TARJUMAADA QORAALKA Si aad u tarjuntid waraaqo la aqoonsanyahay (shahaado, cadeynta dhalashada/guurka, cadeynta shaqada, iwm) iyo helitaanka tarjumaada « cadeysan sharci ahaan », labo ayaa suurtogal kuu ah :



La xiriir tarjubaano shaqeeyo oo la aqoonsanyahay

(tusaale Ururka Iswiiska tarjubaanada iyo fasirayaasha ee Bern)

ASTTI Altenbergstrasse 29 | CP 686 3000 BERN 8 031 313 88 10 www.astti.ch [email protected] |

20

› CASHIRADA LUUQADA IYO TARJUMAADA CIDA AAD KALA CIRIIREYSID Iskoolada birifaatiga ama ururrada



Wakiilada indhexgelitaanka

(baalka 7)



Degmada

aad degantahay

21

SHAQO

SHAQO

KA SHAQEYNTA GOBALKA VAUD Shaqada, oo la dhaho howlgalin, waxey ka mid tahay sababaha waaweyn ee keena ajnabiga gobalka Vaud. Helintaanka shaqada waxey suurtagalinee in si sharciyeysan loo dego degmo ka mid gobalka Vaud oona la qaato sharci deganaasho L ama B iyadoo kuxiran mudada heshiiska (fiiri baalka 12). waxaa kale ay suurto galineysaa in lagalo ceymisyada bulshada (fiiri baalka 26). Ha ahaato ku dhaqaaqida raadinta / bilaabida shaqada sharuudaheeda shaqada aad ayey u kala badalan yihiin wadamada dhexdooda. Taas awgeed waxaa muhiim ah in la ogaado xaqaada iyo waajibkaada shaqaale ahaan gobalka Vaud.

AQOONSIGA SHAHAADOOYINKA IYO TIXGALINTA AQOONTA WAAYO ARAGNIMO Marka aad timaad Iswiiska si aad uqabatid shaqooyinka qaarkood ama aad u bilaawdid waxbarasho. waxaa dhicikarto inaad dhameysatid aqoonsiga shahaadooyinkaaga ajnabiga ah ama tixgalinta aqoontaada waayo aragnimo. Aqoonsiga shahaadooyinka waamid faderaal ah. waxaa wixii warbixin ah ka heleysaa : SECRÉTARIAT D’ÉTAT À LA FORMATION, À LA RECHERCHE ET À L’INNOVATION (SEFRI) Einsteinstrasse 2 | 3003 BERNE 058 462 21 29 [email protected] www.sbfi.admin.ch

Tixgalinta aqoonta waayo aragnimo waa mid gobali ah. waxaad la xiriirtaa :

22

OFFICE CANTONAL DE L’ORIENTATION SCOLAIRE ET PROFESSIONNELLE (OCOSP) Rue de la Borde 3d | 1014 LAUSANNE 021 316 11 66 www.vd.ch/orientation

Hey'ada gobalka waxey kuu soo bandhigikartaa wixii waxbarasho oo kuu suurtogal ah.

SHAQO RAADINTA Hadii aad shaqo ka raadineysid gobalka Vaud, waxaa awoodaa in : › aad iska qorto xafiisyada dadka shaqada geeyo oo kuugu caawidoonaan dhaqdhaqaakaaga

› Koobiga cadeynmada meelaha aad ka soo shaqeysay Hadii ay feylkaaga ka helaan, ayagaa kula soo xiriiridoona si ay wareysiyaal gaar ah kuula yeeshaan.

HESHIISKA SHAQADA Kadib markaad wada hadashaan, hadii uu shaqobixiye oo go'aasado in uu ku qaato, wuxuu kaa saxiixayaa heshiis shaqo oo qoraal ah ama hadal ayuu qowl kuqaadaa. si walbo, shuruudaha shaqaaleynta (mudada heshiiska, boqoleyda shaqada, lacagta mushaarka sanadka, canshuuraha leyska jaraayo, iwm) waa in laga wadahadlaa inta aadan shaqada bilaabin.

(waxaad ka heleysaa liiskooda sitka internetka www.swisstaffing.ch)

› aad ka jawaabto ogeesiinta shaqooyinka kuqoran internetka ama jaraa'idka (tusaale : www.espace-emploi.ch, www.jobup.ch, mais il y en a d’autres!)

› aad fiiriso sitka internetka ee hey'ada aad rabtid in aad u shaqeysid ee la xiriir adigoo u diraayo feylka « shaqocosiga iska weydiisi ah ».

MUSHAARKA Mushaarada caadi ahaan waxaa laguugu soo shubaa bisha dhamaadkeeda kontadaada bangiga ama boostada (fiiri baalka 48). Iswiiska waxaa jiro wax lagu magacaabo « heshiiska guud ee shaqada » (CCT) oo lagu go'aamiyay mushaarada ugu yar.

TALO : Ku fikir inaad weydiiso dadka aad taqaanid : Qadadka bulshada kaalin weyn ayay ka ciyaaraayaan shaqo raadinta.

Waxaad warbixin kaheleysaan sitka internetka soo socoto ama sindikayaasha.

DIRITAANKA FEYLKA SHAQOCODSIGA

SINDIKAYAASHA

Si aad uga jawaabtid ogeysiis shaqo, inta badan shaqaleeyayaasha iswiiska waxey ku weydiindoonaan « feylka shaqocodsiga » inuu wato waraaqaha soo socdo : › Warqada rabitaanka › Warqada taariikhdaada (CV) › Koobiga shahaadooyinkaaga iyo cadeyncada waxbarashadaada

www.service-cct.ch

Waxaa kamid ah, sindikaha UNIA wuxuu gaar ahaan ugu taqasusay sharciga shaqaalaha ajnabiga ah. Ciwaanadooda, waxa eyqabataan iyo saacadaha joogtooyinkooda kuyaal Lausanne, Vevey, Yverdon, Nyon et Vallée de Joux, waxey ku qoranyihiin sitkooda internetka. UNIA Place de la Riponne 4 | 1002 LAUSANNE 0848 606 606 | www.vaud.unia.ch

CANSHUURADA Qofkasta oo kunool ama dhaqaale kasoo galo gobalka Vaud waa inuu bixiyaa cashuuro, oo loo fiirinaayo mushaarkiisa iyo hantidiisa. Waxaa loo bixiyaa labo nooc : › CANSHUURTA ASALKA Cida aad ushaqayso ayaa toos uga goyneyso cashuurta mushaarkaaga (sharciga L, B, F, N). Waxaa suurtogal ah in aad buuxiso cashuur sheegista la fududeeyey adigoo ka duubanaayo foomka halkan : www.vd.ch/fileadmin/user_upload/ organisation/dfin/aci/fichiers_ pdf/21570_DIS_formulaire.pdf › SHEEGITAANKA SANADKA Waxaa hormarineysaa bilwalbo qeyb canshuurtaada kadibna waxaad buuxineysaa sheegitaanka sanadka (febaraayo - maarso) waxaana ku direysaa boostada ama internetka (sharciga C). WIXII WARBIXIN DHEERI AH :

Ururo badan ee shaqaalaha, oo loogu yeero « sindikayaasha » waxey diyaarkuugu yihiin in ay kusiiyaan wixii warbixin ah xaga shaqooyin iyo/ama in ay ku raacaan markasto oo isqilaaftaan cida aad u shaqeysid. waxey ku qoranyihiin inta :

ADMINISTRATION CANTONALE DES IMPÔTS (ACI) Route de Berne 46 | 1014 LAUSANNE 021 316 00 00 [email protected] www.vd.ch/impots

www.union-syndicale-vaudoise.ch

23

SHAQO

Ururka Avivo wuxuu kuu soo jeedinaayaa caawinaad lacagla'aan ah si aad ubuuxisi sheegitaanka cashuurta sanadka : www.avivo-vaud.ch

SHAQO LA'AANTA Hadii ay shaqada kaa soo dhamaato, utag si deg deg ah xafiiska shaqogeynta ee degaanka (ORP) ee degaankaaga. Kaasi wuxuu kuu suurtogalinaa in shaqaale kuugu caawiyaan si ay kuugu fududaato ku noqoshada suuqa shaqooyinka iyo si aad iskaga qorto ceymiska shaqolaaweyaasha oo ay lacagkuusiiyaan.

CEYMISYADA

ISKAA WAX U QABO

CEYMISYADA Hadii aad rabtid inaa iska xilsaartid sacaado isbuuci arin aad qaalikuu ah ama u aasaastid urur, waxaa la xiriiri kartaa : BENEVOLAT-VAUD Ruchonnet 1 | 1003 LAUSANNE 021 313 24 00 [email protected] www.benevolat-vaud.ch

Aqoontaada kordhinteeda iyo balaarinta xiriirka, iskaa wax u qabashada way kuu sahlee in aad shaqo hesho.

DHEXGALITAAN SHAQAALENIMO Waxaad ka heleysaa sitka internetka soo socoto ORP ugu dhaw gurigaaga : www.vd.ch > économie > emploi chômage > ORP

SAMEYTA IYO HOR'UMARINTA HEY'ADAHA Gobalka Vaud wuxuu u soo jeediyaa nidaam u fiican sameynta iyo hor'umarinta hey'adaha. Qeybta baahinta dhaqaalaha iyo ganacsiga (SPECo) waxey jiheysaa ganacsatada howldhameysigooda una tilmaamtaa maamulada ku howl leh baahidooda (talo dhaqaale, garabsiin tignolojiyo, iwm,). Garabsiin waxaa diyaarloolayahay hey'adaha kashaqeyo warshadaha iyo tignolojiyada horeyso. SERVICE DE LA PROMOTION ÉCONOMIQUE ET DU COMMERCE (SPECO) Rue Caroline 11 | 1014 LAUSANNE 021 316 58 20 [email protected] www.vd.ch/promotion-economique

Ururro badan waxey horumariyeen qorshooyin lagu soodhexgelinaayo shaqooyinka dadka ajnabiga ah. Soojeedinyadaas waxey idinku caawinkaraan raadinta shaqooyinkiina iyo waxbarashadiina. Qorshooyinkaas dhamaan waxey ku qoranyihiin buuga qadka ee BCI : www.vd.ch/integration > catalogue en ligne > intégration professionnelle

› SHAQO CIDA AAD KALA CIRIIREYSID

cida

aad u shaqeysid



BCI



Sindikayaasha

(baalka 7)

www.vaud.ch/economie

24

25

CEYMISYADA

CEYMISYADA BULSHADA ISWIISKA Ceymisyada bulshada waa qasab Iswiiska. Waxey u suurtogaliyaan shaqaalaha iyo qoyskooda oo ka bixiyey mushaarkooda inay waxka qabtaan baahidooda joojiyaan, ey jiradaan ama shaqola'aan ey noqdaan tusaale ahaan. Inta badan waxaa maamulo cida aad ushaqeyso (marka laga reebo ceymiska jirada !). Nidaamka iswiiska ee badbaadada bulshada waxaa ka mid ah ceymisyo badan : › ceymiska howlgabka iyo noolayaasha iyo ceymiska itaalyarada, (AVS IYO AI : tiirka 1aad) › waxmeeldhigashada shaqaalaha (LPP, tiirka 2aad) › lacag dhuminta deqliga hadii aad ku maqantahay shaqada qaranka ciidamada ama shacbiga ama dhalitaan (APG) › ceymiska shaqo la'aanta (AC) iyo lacagta qoyska lagu siiyo caruurta (LAFam) › ceymiska jirada iyo shilka (LAMal et LAA) Gobalka Vaud dhexdiisa, xafiisyada ceymisyada bulshada (AAS) waxey diiyaarkuula yihiin warbixino iyo jiheyn xaga xaqa iyo waajibka kaa saaran ceymisyada. waxaa jiro xafiisyo badan degaan ahaan. Si aad u hesho midka qaabilsan gurigaada, waxaad aadi kartaa inta : www.vd.ch > Social > Informations sociales > Agences

Waxaa kale oo toos ula xiriiri kartaa cida aad u shaqeysid.

26

CEYMISYADA

AVS IYO AI (TIIRKA 1AAD)

CEYMISKA NOLOSHA (TIIRKA 3AAD)

CEYMISKA JIRADA

Ceymiska howlgabnimada iy noolayaasha (AVS) inay helaan dhamaan dadka degan Iswiiska deqli caadi ah marka ey howlgabnoqdaan iyo ceymiska itaaldarada (AI) hadii ey caafimaad daro dhacdo inta la shaqeynaayo.

Waxaa suurtogal ah, iyadoo kuxiran baahidaada iyo awoodaada, in laga dhiibto ceymiska nolosha (tiirka 3aad) ceymis ama bangi birifaati ah.

Qofkasto oo degan Iswiiska waxey ku qasbantahay inay gasho ceymiska jirada kamadanbeys sadexbilood marka ay soogashay. waxeyka bilaabanee marka ey soo degtay. Qofka ceymiska kujuro ahaan waxaad bixinee bil walbo lacag aan kuxirneen dhaqaalaha kusoo galo.

Shaqaalaha, bixinta ceymiyadaas qeyb ayaa laga gooyaa mushaarkooda qeybna waxaa bixiyo cida ey u shaqeeyaan. Dadka shaqola'aanta ah waa in ay bixiyaan ceymiskaas sanadki. Cadeyn ceymiska AVS iyo AI, oo ah kaarka deenka oo kale ayaa la siiyaa dadka shaqaalaha iyo dadka bixiyo ceymiska. Kaarkaasi wuxuu cadeynaayaa in aad ceymiska AVS/AI ku jurto. Waa in loodhiibaa shaqo kasto oo cusub waana lagu weydiinkaraa howlaha kale marka aad dhameysanaysid.

Lacagta aad bixisay waxaa ka jarikartaa canshuurta.

LACAG DHUMINTA DAQLIGA (SHAQADA QARANKA AMA DHALITAANKA) Maalin walbo aad u shaqeysid ciidanka iswiisk, badbaada shacbiga ama laanqeerta guduudan, iyo fasaxa dhalitaanka, waxaad xaq uleedahay « lacagta lacag dhuminta deqliga» (APG). Caawinaadaas dhaqaale waxaa idiinsoo shubeyso cida aad ushaqeysid hadii aad shaqaalo tahay ama khasnada ugudida gobalka Vaud hadii aadan shaqeynin.

WAXMEEL DHIGASHADA SHAQAALAHA (TIIRKA 2AAD) Waxmeel dhigashada shaqaalaha waa mid ujeedadeeda tahay in u usuurtogaliso dadka marka ey gaaraan howlgabnimada, noolaashayaasha iyo marka ey ku dhacdo itaaldaro inay heestaan heerka noloshoodi hore. Waxey u shaqeyneysaa dhameystir ahaan lacagta AVS ama AI (tiirka 1aad).

CEYMISKA DADKA SHAQOLA'AANTA AH Ceymiska dadka shaqola'aanta ah waxaa laga gooyaa mushaarka shaqaalaha oo dhan waxaana loo shubaa khasnada ugudida gobalka Vaud. waxaa la qaataa magdhawgaa markii laga tago ama ladhumiyo shaqada.

Dhanka kale ceymiska jirada wuxuu kaa bixinaa 90% qarashka kuugu baxay inta dhaafsiisan xadka sanadiga ah oo aad dooratay (ugu yaraan 300.– faran qofka weyn). 10% qarashka aad bixineysid madhaafi karaan 700.– faran sanadkiiba. Waxaa ka shaqeyo ceymisyo jiro oo badan gobalka Vaud waxaana xurnimo u doorankartaa mid, Midkaasi wuxuu ku qasbanyahay inuu ogolaado qofwalbo, hajiro da'walbo hana kusugnaado xaalad caafidaadkasto. Si aad u heshid soojeedin kuhaboon baahidaada, fiiri : www.priminfo.ch

Lacagta labixiyo wey is badashaa sanad walbo waxaana suurto gal ah in leyska badalo ceymiska jirada ayadoo loodiraayo warqada kabixitaanka oo saxiixa lagu dhiibo ka hor dhamaadka nofembar.

KABITAAN (CAAWINAAD DHAQAALE) Waajib ayeykutahay mushaarleyda, weyna ufurantahay dadka iskood ushaqeysta. Cidwalba oo loo shaqeyo waa inay shaqaalaheeda galisaa ceymiska waxmeel dhigashada shaqaalaha ee hey'adooda iyo inay ka bixiso ugu yaraan nus ceymiska.

LACAGTA CARUURTA LAGU QAATO Siyaasada qoyska iswiiska waxey kaloo xaq u siineysaa lacago qoysyada (caawinaad dhaqaale) cunug walba. Lacagahaasi waxaa soo shubo cida aad ushaqeysid ama khasnada ugudida ee gobalka Vaud hadii aadan shaqeyn.

Hadii ay adagtahay bixinta lacagta ceymiska jirada, xafiiska gobalka Vaud ee ceymiska jirada (OVAM) wuxuu ushubi karaa kabitaan ceymiskaaga jirada. qiimaha laga dhimaayo ceymiskaaga wuxuu kuxiranyahay dhaqaalaha kusoo galo. Codsiga kabitaanka waa in ladhigaa hey'ada ceymisyada bulshada (AAS) ee degaanka aad degantahay (fiiri baalka 26). 27

CEYMISYADA

CEYMISKA SHILALKA Ceymiska shilalka waxaa loogu talagalay inuu daboolo dhibaatooyinka dhaqaale uu keeno shilalka shaqada ama kuwa shaqada banaankeeda kadhaco. Dadka mushaariga ah ee shaqeeyo mudo ka badan 8saac isbuuci waxaa ceymiska geliyo cida ay u shaqeeyaan shilalka shaqada banaankeeda kadhaco. Xaalada ka badalan, ceymiskaas shilalka waa in heshiis lalagalaa ceymiskaaga jirada.

GURYAHA

ÉTABLISSEMENT D’ASSURANCE CONTRE LES INCENDIES ET LES ÉLÉMENTS NATURELS DU CANTON DE VAUD Avenue du Général Guisan 56 1009 PULLY 058 721 21 21 www.eca-vaud.ch

GURYAHA

CEYMISYADA KALE Ceymiska mas'uuliyada shaqsiga (RC) iyo guriga waxey kuu suurto galineysaa inaad ceymis galiso guriga aad degantahay iyo alaabta taal dhibkasto. waa laguugula talinaa laakin qasab ma aha.

CAAWINAADA BULSHADA Dhamaan gudaha gobalka Vaud, xarumo bulsho ee degaanada ayaa u soo jeediyo qofwalbo oo degan degmo ka mid ah gobalka Vaud warbixino, talo iyo lasocosho hadii uu adeeg jiro xaga dhaqaalaha, bulshada ama qoyska. Hadii ay xaladaada sidaa tahay, waxaa tegi kartaa xarunta bulshada degaanka (CSR) ee ugu dhaw gurigaaga. Shaqaale ayaa kula socondoono wixii su'aalo ah oo ku saabsan, ha ahaato, sidii daqliga dhexgalinta, dhexgelitaan shaqaalenimo, iwm.

Ceymiska gaadiidka yar yar iyagu waa qasab inaad ceymis ka galiso baabuurkaaga ama mootadaada wixii dhibaato aad geysato ama ay geestaan dadka kale ee jidka isticmaalo. Sida ay baahidaadu tahay waxaa jiro ceymisyo kale : kuwa xayawaanka, safarka, mas'uulida sharciga iwm. Ceymisyo badan oo birifaati ah waxey kuu soo jeedinaayaan howlahaas. Waxaa ka heleysaa isbarbardhiga soojeedinadaas ceymisyo sitka internetka ee soo socoto :

www.vd.ch/contact-aide-sociale

CEYMISKA DABKA IYO WAXYAALAHA DABIICIGA AH (ECA) Ceymiska dabka iyo waxyaalaha dabiiciga ah oo la galinaayo alaabtiina iyo guryahiina waa qasab inlaga galo ECA gudaha gobalka Vaud. Waxaad warbixino ka heleysaa ciwaanka soo socdo :

28

www.comparis.ch

› CEYMISYADA CIDA AAD KALA CIRIIREYSID

xafiisyada

ceymisyada bulshada (AAS)



cida aad u shaqeysid



ceymisyadaada birifaatiga ah



29

GURYAHA

HELITAAN GURI Gobalka Vaud dhaxdiisa, helitaanka guri ma aha mid marwalbo fudud, taasi waxey qaadan kartaa mudo. Inta badan waa la ijaartaa/ lagataa abartamento ama guri adigoo umaraayo xafiiska guryaha (oona looyaqaan maamule). waxaad ka heleysaa liiska xafiisyadaas oo dhan :

GURYAHA

› cadeynata ceymiska guriga iyo mas'uuliyada shaqsiga (qasab ma aha) Hadii aadan buuxin dhamaan sharuudahaas, waxaad ka codsankartaa qofkamid ah dadka kuu dhaw in uu ku damiinto. WIXII SU'AAL AH, waxaad toos ula xiriiri kartaa xafiiska guryaha.

www.local.ch > agence immobilière > vaud

HESHIISKA IJAARKA IYO SUGI'TAANKA LACAGTA IJAARKA

Marka aad raadineysid, waxaad toos u tagi kartaa xafiisyada ama aad fiirsan kartaa sityaalka internetka oo ay ku qoran yihiin dhamaan wixii lasoo jeedinaayo sida : › www.comparis.ch › www.homegate.ch › www.immoscout.ch › www.immostreet.ch › www.immobilier.ch › www.anibis.ch Ogeysiisyada qadka kujuro, waxaad ka heleysaa xiriirka qafka degan ama xafiiska oo ku booqondoono abartementada.

Kadib marka guriga lahelo, heshiis ayey kala saxiixdaan ijaartaha iyo xafiiska guryaha. Waxaa inta badan caadi ah in labixiyo sugi'taanka lacagta ijaarka, oo udhiganto labo ama sedax bilood lacagta ijaarka, mudo 30 maalmood ah. Waxaad heysataa labo suurtogal : › In aad la tagtid bangi heshiiska ijaarka,sharcigaaga ee aad oo magacaada uga furtid koonto (sugi'taanka lacagta ijaarka). › In aad wacato hey'ada damiinashada ama qof aad istaqaanaan ka noqdo su'gaa.

TALO : kala hadal dadka kuu dhaw eena isticmaal xiriirada qadadka.

XAALADA MEESHA, LACAGTA IJAARKA IYO QARASHYADA DHIGASHADA FEYLKA XAFIISKA GURYAHA Hadii marka aad booqatey kadib, guriga aad ka heshay, waxaad aadi kartaa xafiiska guryaha aadna dhigi kartaa feyl oo ka kooban waxyaalaha soo socdo : › foom warbixinta ee xafiiska guryaha › koobi warqada cadeynta (iyo/ama sharciga deganaashaha) › warqada mushaarka ee sedaxdii biloon oo ugu dandeysan › warqad cusub oo xafiiska deen u heysashada (www.vd.ch/poursuites)

30

Marka aad gasho abartamentada, oo la qoraayo « xaalada meesha » iska hubi in waxwalbo ey fiican yihiin, oona la arko wixii uu haleeyay ijaartihii hore codsana in lasemeeyo hadii loo baahan yahay. ijaarka bisha soo socoto waxaa la bixiyaa dhamaadka bisha, waxaa kale oo laguu soo diraa waqadaha lagu bixiyo qarashyada (kuleylisada, hagaajinta) sidoo kale tan wakaalada xooga (korantada, biyaha).

ISKA QORITAANKA XAFIISKA DIWAANGALINTA EE DEGMADAADA 8 maalmood oo kuxigto soo degitaankaada waa in aad iska soo qortaa xafiiska diiwaangelinta ee degmadaada. Si aad u hesho ciwaanadooda, waxaad ka fiirin kartaa sitka internetka soo socoto :

www.ucv.ch > annuaire > nom de votre

commune > contrôle des habitants

Shaqaalaha dariishada weyku soo dhaweynaayaan si raali ahna weykaaga jawaabaayaan su'aalahaada ku saabsan soo degitaankaag degmada (ogolaashaha degitaanka, iskoolka, caruurheyta, qashinqubka, iwm). Haka shakinin inaad weydiisato su’aalahaada !

NIDAAMKA XUDUUDAHA

GURYAHA LEESKU CAAWIYO Qaarkamid ah degmooyinka gobalka Vaud waxey soo jeediyaan guryo leysku caawiyo oo loogu talagalay dadka dhaqaalahooda liito. Waxaad ka heleysaa ciwaanada hey'adaha qaabilsan inta : SERVICE DES COMMUNES ET DU LOGEMENT (SCL) : DIVISION LOGEMENT Rue Caroline 11 bis | 1014 LAUSANNE 021 316 64 00 www.vd.ch/logement > aides-subventions

KALA SOOCIDA QASHINKA Laga bilaabo 1da janaayo 2014, inta badan degmooyinka gobalka Vaud waxey sharcigaliyeen « canshuurta bacda ». Dadka degan waa in ay ka gataan bacda qashinka dukaamada ey na kala soocaan qashinka si ey u dhooraan jawiga.

Si aad dibada uga keensatin alaabtaada guriga (alaabta, baabuurka, iwm,). waa in aad u soo wareejisaa ciwaanka Iswiiska. Kadina marka aad soo guureysid, waa in aad tustaa xafiiska xuduuda : › Heshiis ijaar ama heshiis shaqo cadeyn ahaan › Foomka xuduud marsiinta 18.44 « xuduud marsiinta alaabta guuritaanka » Qarashka kaaga baxo canshuurtaas waxaad ka jarikartaa canshuurtaada sanadka. WIXII WARBIXIN DHEERI AH : www.ezv.admin.ch

Bacyaalka qashinka oo lagatay waa in loo isticmaalaa qashin guriyeedka laguna ridaa konteenarka yaalo guriga aad degan tahay ama xaafadaada. Qashinada dib loohabeeyo, waaweyn ama qatarta ah kuwaasi si lacag la'aan ah ayaa lagu baabi'iyaa hadii aad geysi qashinqubka ugu dhaw meesha aad degan tahay. Inta badan guryaha/xaafadaha waxey qabaan konteenaro oo lagu tuuro 31

GURYAHA

CARUURTA

FONDATION APOLLO Rue de Lausanne 17 | CP 435 1800 VEVEY 021 923 09 20

Avenue Haldimand 8 1400 YVERDON-LES-BAINS 021 923 35 30

dhalooyinka, xaashiyaha iyo qashinka dhirta ah. Xarumaha dukaamada waxey caadi ahaan dib u qaataan alamuniyamka, caagaga PET iyo batariyada la isticmaalay.

PERMANENCES AIGLE, VEVEY, YVERDON [email protected] www.fondation-apollo.ch

Qalabka korantada ku shaqeeyo si lacag la'aan ah adigoo wax ka gadaney ayaa geynkartaa meel walbo oo lagu gado qalabkaas (kunbiyuutaryo, taleefanada gacanta, TV, qalabka guryaha, Hifi, iwm).

FONDATION LE RELAIS Grand-Rue 82 | 1110 MORGES 021 801 86 02 PERMANENCES MORGES [email protected] www.relais.ch > prestations > se loger

WIXII WARBIXIN DHEERI AH, la xiriir xafiiska diwaangalinta degmadaada ama balan ka qaado : www.vd.ch > themes > environnement > dechets

URURKA DIFAACO DADKA GURYAHA IJAARTO (ASLOCA) Hadii dhib kala kulanto guriga cida leh ama xafiiska guryaha, Ururka iswiiska ee difaaco ijaartayaash (Association suisse des locataires (ASLOCA) wuxuu bixiyaa caawinaad sharciyeed iyo talooyin qiimahoodu yahay 60.- faran sanadkii. Waxaad ka faa'iideysanee hadii aad xubin ka noqatid ururka. 0840 17 10 07 www.asloca.ch/asloca-vaud

CARUURTA

XEERYAAL DARIS WANAAJIS AH Gaar ahaan guryaha ijaarka ah oo ka kooban abaartamentayaal badan, waa muhiim in lala yeesho xiriir fiican dariska. Taas awgeed waxaa jiro xeerar in aad dhoorto lagaa sugaayo in aad taqaanid : › laga bilaabo 22saac ilaa iyo 7saac subixi shaqar la'aan si qofwalbo u hurdo. › Axada, maalmaha nasashada, leyska dhaafo waxyaalaha shaqarta weyn leh (musikada, huufarka, guuritaanka, in lagu shubo konteenarka dhalooyinka iwm).

› GURYO CIDA AAD KALA CIRIIREYSID xafiisyada guryaha

KU CAAWINTA GURI HELINTAANKA

degmada aad degan tahay

Hadii ey kuugu adag tahay inaa heshid, raadisid ama heysatid guri, waxaad wacan kartaa labo urur ayaduu kuxiran meesha aad degan tahay. 32

33

CARUURTA

CARUURTA

CARUURNIMADA GUDAHA GOBALKA VAUD Hadii aad la timaadid gudaha gobalka Vaud qoyskaaga, waxey noqoneysaa in aad howlo badan u fulisid caruurtaada sida, tusaale ahaan, u heshid sharci deganaasho qoys isku keenis (fiiri baalka 12), in aad ka codsatid cida aad u shaqeysid lacagta caruurta leysku siiyo (fiiri baalka 27), in aad xal u heshid heymadooda ama in aad iskool ku soo qortid. Hadii uu cunugaaga ku hadlo luuqad kaduwan faransiiska, waxaa muhiim ah in uu siihormariyo luuqadiisa hooyo asagoo baranaayo faransiiska iyo in ey u suurto gasho in uu ka qeybqaato howlaha dhaqamada iyo ciyaaraha (fiiri baalka 44).

HEESMADA CARUURTA LAGA BILAABO 0 ILAA IYO 4 SANO (ISKOOLKA KA HOR) Hadii aad leedahay caruur da'doodu yar tahay, waxaad wacan kartaa xanaanada caruurta/meelaha lagu haayo ama « soo dhaweyso qoysaska » kuwaas oo idiinheynaayaa xiliga aad shaqeyneysiin. Qiimaha adeegaasi wuu ka badalan yahay ayagoo kuxiran mushaarka waalidka. Heesmada caruurta gudaha gobalka Vaud waxey u habeysan tahay wadajiro. wixi warbixin dheeri, waxaad kala xiriiri kartaa degmada aad degan tahay ama iskutagyada soo dhaweynta, oo ku qoran sitka soo socoto : www.vaudfamille.ch/N189048

34

LAGA BILAABO 4 ILAA IYO 15 SANO (ISKOOLEY)

CIYAARAHA WAALIDKA IYO CARUURTA

Marka uu cunugaada bilaabo iskoolka waxaa jiro maamulo kaa qabanaayo ka hor, intuu socdo iyo ka dib iskoolka, waxaa caadi aha lagu magacaabaa APEM (accueil pour enfants en milieur scolaire) ama UAPE (unité d'accueil pour écoliers).

Ururo farabadan ayaa waxey sameeyaan ciyaaro lacag la'aan ah oo u sahleyso cunugaaga luuqada faransiiska inta uusan iskoolka bilaabin.

Gudaha degmooyinka qaarkood, sida Lausanne, waxey sameeyeen fasalada soo dhaweyna gaar ahaan loogu talagalay ardeyda dhawaan soo gashay Iswiiska oo aan wali faransiiska ku hadlin.

WIXII WARBIXIN DHEERI AH, waxaad toos ugala xiriiri kartaa iskoolka uu cunugaada dhigto.

Si uu uga qeybqaato (ciyaarahaas waxaa loo baahan yahay inuu waalidka joogo), waxaad kaloo ka heli kartaan warbixino ku saabsan nolasha maalmiga ah madadaaliyayaasha.

Dhalinyarada jirto 15 ilaa iyo 19 sano, maamulka udhameystirka iskooleedka, ugudbida iyo noqoshada shaqaale (OPTI) wuxuu soo jeediyaa barnaamijo dhexgelin ah oo 6 bilood soconaayo.

WAA IN LA OGAADAA, in boosaska meelo soo dhaweynta ay xadidan yihiin iyo in ey inta badan jirto liiska sugitaanka. waxaa talo ah in warbixin lasii raadsado inta uusan cunuga dhalan.

Dhamaan ciyaarahaas waxey ku qoran yihiin buuga qadka ee BCI oo aad ka heleysaan ciwaanka soo socdo :

GURIGA DHEXDIISA Waxaa kaloo jiro xal laguugu heynaayo gurigaada : taas waxey keeneeysaa in lahelo « ilmo haaye » ama garbar dhalinyaro ah oo aad adiga lacag siineysid.

ISKOOLKA QASABKA AH

CARUUR HEYN IYO HEYSMO DEG DEG AH Mar mar gaar ah, waxaad wacan kartaa caruur haaye oo kuu haayo caruurtaada saacado habeenkii ama isbuuca dhamaadkiisa. Croix-Rouge waxey tababartaa dhalinyaro sida caruurta loo haayo. HADII DHACDO DEG DEG AMA JIROE, Waxaad wacan kartaa adeega CroixRouge si caruurta laguugu haayo. CROIX-ROUGE VAUDOISE Rue Beau-Séjour 9-13 | 1002 LAUSANNE Lundi au vendredi 7h à 12h - 13h30 à 17h30 021 340 00 80/81 [email protected] www.croixrougevaudoise.ch

www.vd.ch/integration > catalogue en ligne > intégration préscolaire

FASALDA SOO DHAWEYNTA

OPTI - ACCUEIL Avenue des Croix-Rouges 26 1007 LAUSANNE 021 316 79 79 www.optivd.ch

ISKOOLADA BIRIFAATIGA AH Iswiiska, iskoolka waa qasab wuxuuna soconaayaa mudo 11 sano ah, laga bilaabo 4 sano jir, Caruurta oo dhan ayadoo ku xirnayn sharciga ay ku degan yihiin ayaa loo ogolaadaa iskoolada dowlada ee gobalka Vaud kuwaas oo lacag la'aan ah. Marka ay saas tahay, ardeyga aan faransiiska ku hadlin waxaa la siinaa cashiro deg deg ah, kuwaasina waa lacag la'aan.

Soojeedinada iskoolada birifaatiga ah waxaa loogu talagaley waalidiinta rabaan in ey caruurtooda sii wataan waxbarasho gooni ah, mid luuqad ajnabi ah iyadoo leh heer iyo da' walbo. meesha raadinta ee sitka ururka vaudga ee iskoolada birifaatiga (AVDEP), waxey kuu jiheynee iskoolka baahidaada ku haboon : www.avdep.ch

ILAALINTA SHAQADA GURIGA Marka aad imaatid, hadii aad caruur in iskool lageyo ah, waa in aad kasoo qortaa iskoolka ugu dhaw gurigaaga. Liiska waxaad ka heleysaa inta : www.web-vd.ch/vd_dgeo/ etablissements/

Meesha hadaa tagto, waxaad ka heleysaa karaaniga iyo macalimiinta wixii warbixin ah oo ku saabsan sida uu ushaqeeyo habka iscoolaadka vaudga

Iskoolka ka dib, ardeyda waxaa suurtowdo in ey ka qeybgalaan shaqada guriga oo la ilaaliyo oo joogo qof weyn. howlahaasi waxay ku fiican yihiin waxbarashada caadi ahaana waa lacag la'aan. WIXII WARBIXIN DHEERI AH, kala xiriir iskoolka cunugaaga.

35

CARUURTA

CARUURTA

Dowlada weydhiiri galisaa dhaqaale ahaa shaqobarashada iyo siiwadasha waxbarasha kadib marka ladhameeyo

ISKOOLKA iskoolka uu dhigto cunugaaga

2e

18-19 13-14 12-13

11S

14-15

15-16

1re

16-17 17-18

3e

4e

Matu pro intégrée (apprentissage)

Ecole de commerce

Formation professionnelle

Maturité professionelle

Universités et hautes écoles Orientation

45-6 - 12

SIISMADA DHAQAALAHA WAXBARASHADA

4-5

degmada aad degan tahay

10S

iskutaga soo dhaweyna caruurta maalinti

9S

› CARUURTA CIDA AAD KALA CIRIIREYSID

1P - 8P

Dhalinyarada aanan jirin da'da iskoolka lagu galo (18 sano iyo +), iyo dadka waaweyn waxey sidoo kale la xiriirikaraan xarumahaas si u ogaadaan wixii suurtogal u ah in ey qaataan cashiro faransiis iyo in ey bilaabaan/sii wataan waxbarashadooda.

Degré secondaire

www.vd.ch/orientation > contact (OCOSP et centres régionaux)

Raccordement

Degmooyinka iyo iskoolada ayaa ku siindoono warbixinada ku saabsan cashiradaas LCO oo kajiraan meesha ugu dhaw gurigaaga.

2 niveaux en français, allemand et mathématiques

Si aad u hesho ciwaanadooda, waxaad ka fiiri kartaa  :

Voie générale

Si uu cunugaada u horumariyo luuqadiisa dhalasho inta uu baranaayo faransiiska, cashiro luuqadaha iyo dhaqan loodhashay (LCO) ayaa kadiyaariyaa gudaha gobalka ururrada ajnabiga iyo safaaradaha. Waxaad caruurtaada ku qorikartaa cashiro talyaani ah, burtuqiis ah, isbanyool ah, carabi ah iwm, wixii marka lasoo jeediyo.

Degré primaire

Marka la dhameeyo iskoolka qasabka ah, ardeyda waxaa suurtogal u ah in ey sii wataan waxbarashadooda iyo in ey doortaan jidka ku haboon. 5ta xarunmood ee degaan ee jiheynta iskoolaadka iyo shaqaalenoqoshada (OSP) waxey warbixin kaa siindoonaan wixii suurtogal ah gurigaada agtiisa.

Ecole de culture Générale

CASHIRADA LUUQADA IYO DHAQANKA LOODHASHAY (LCO)

Voie prégymnasiale

ISKOOLKA QASABKA AHA KADIB

Gymnase, école de maturité

OFFICE CANTONAL DES BOURSES D’ÉTUDES (OCBE) Rue Cité-Devant 14 | 1014 LAUSANNE 021 316 33 70 www.vd.ch/ocbe

Maturité professionelle

WIXII WARBIXIN DHEERI AH :

Post-obligatoire

ASSOCIATION DES PARENTS D’ÉLÈVES (APE) Avenue de Rumine 2 | 1005 LAUSANNE 021 341 90 77 ou 078 689 63 63 [email protected] www.ape-vaud.ch

TUSMADA HABKA WAXBARASHADA EE GOBALKA VAUD

Transition

Ururka waalidiinta ardayda (APE) wuxuu kuugu caawinkaraa dhamaan su'aalaha ku saabsan iskoolka vaudga iyo xitaa caruur heyta iskoolka ku xiran, ilaalinta shaqada guriga iyo gaadiidka.

iskoolka qasabka ah, iyadoo sharuudo kuxirintahay dhalashada iyo degnaashaha. Caawinaada dowlada waxaa loogu talagaley in ey dhameystirto caawinaada qoyska, hadii loo baahdana ey badasho.

Enseignement obligatoire

CAAWINAADA WAALIDKA

Âge

36

37

CAAFIMAADKA

CAAFIMAADKA

CAAFIMAADKA

ISKU DAAWEYNTA GUDAHA EE GOBALKA VAUD Heerka daaweynta Iswiiska iyo gobalka Vaud waa mid aad loo aqoonsan yahay. Isbitaalo farabadan ayaa ka dhisan, iyo dhaqaatiir ayaa diyaarkuu ah hadii aad qabtid dhibaato cafimaad. Ugu horeynti, aan idin soo xusuusino, in mudo 3 bilood gudahood aad kula xiriirtid ceymiska jirada uu kuu suurtogalinaayo in aad qiimo yar ku hesho adeegyada caafimaadka (fiiri baalka 27). dhameysiga howshaas waa mid muhiim ah sababtoo ah qaabilaadyada waa qaali. Kaarkaaga caafimaadka wuxuu kuu suurtogalinaayaa in aad tagto dhaqtar ama isbitaal qarashkaas waxaa inta badan bixinaayo ceymiskaaga. Qaabilaadyada daaweynta gaarka ah qaarkood (riixriixida, dib ushaqeynsiinta jirka, daaweynta dabiiciga ah) waxaa loo baahan yahay in dhaqtarkaaga kuu soo qoro. Hadii aad isbitaal galeysid ama uu shakin inta uu ceymiska biyinaayo waxaa fiican inaad marka hore weediiso ceymiskaaga. ISKA JIR ! qarashka ilkaha iyo kan indhaha mabixiyo ceymiska jirada !

SOCIÉTÉ VAUDOISE DE MÉDECINE (SVM) Chemin de Mornex 38 case postale 7443 | 1002 LAUSANNE 021 651 05 05 [email protected] | www.svmed.ch

Waxaa kaloo fiiri kartaa sitka internetka soo socoto oo kala bixineeyso luuqada : www.doctorfmh.ch

DHIBAATO CAAFIMAAD, MAXAA LA SAMEEYAA ?

LA XIRIIR DHAQTARKAAGA Hadii aad jirato, shil yar gasho ama dhibaato cilmi nafsi, wac dhaqtarkaaga ama farmashiistahaada. Waxaa la hadlee qof sifiican kuu yaqaano oo fiirikaro xaaladaada kuuna habeynaayo qaabilaadaada.



HADII LAGUU JAWAABIWAAYO : LA XIRIIR 0848 133 133 Hadii laguu jawaabiwaayo ama aadan dhaqtar laheyn, Xarunta taleefanada ee dhaqaatiirta heeganka ah ayaa kajawaabo 24saac / 24saac 0848 133 133 (qiimaha degaanka). Nambarkaas wuxuu ka shaqeynaa dhamaan gudaha gobalka Vaud. Kalkaaliye ayaa fiirinaayo xaaladaada, kula talinaayo kuuna jiheynaayo meesha kuugu haboon. waxey kuugu jawaabikaraan luuqado badan.



ADII EY NOLASHA HALIS KU JURTO : TAG GARGAARKA DEG DEGA AMA WAC 144 Hadii jirto deg deg, laakin aad dhaqaaqi kartid waa in aad aadaa isbitaalka ugu dhaw gurigaaga. 144KA wuxuu u gaar yahay marka nolosha ay halis ku jurto. waa in la wacaa kaliya marka noloshaada ama nololkale ay halis ku jurto ay u baahan tahay daaweyn deg deg ah.

HELITAAN DHAQTAR Iswiiska, caadi ahaan waxaan qabnaa « dhaqtarka qoyska ». Si aad u hesho dhaqtar ama dhaqtarka caruurta gudaha gobalka Vaud, waxaad la xiriiri kartaa Hey'ada dhaqaatiirta ee Vaudga (SVM) dhaqaatiirta gobalka Vaud qaarkood waxey ku hadlaan luuqado badan.

38

39

CAAFIMAADKA

CAAFIMAADKA

XUQUUQDA DADKA JIRAN Hadii aad u baahan tahay talo ku saabsan xaga howlaha caafimaadka ama hadii aad is qilaaftiin daaweyaha ama ceymiska : ORGANISATION SUISSE DES PATIENTS (OSP) CHUV | Mont-Paisible 18 1011 LAUSANNE 021 314 73 88 www.spo.ch

Buug ayaa ka hadlaayo « inta ugu muhiimsan xuquuqda dadka jiran » waxaad ka heleysaa asagoo lasoo koobay sitka internetka soo socoto : www.vd.ch/droits-des-patients

DHALITAANKA Dhamaan mudada uu jiro uurka dhatarka naagaha iyo/ama umuliso ayaa lasoconaayo iyo qaabilaada naagaha uurka leh. Si aad u hesho mid, waxaad la xiriiri kartaa hey'ada dhaqaatiirta Vaudga (fiiri baalka39) ama iskutaga umulisayaasha iskood ushaqeysta ee Vaudga. Qarashyada ku baxo waa bixiyo ceymiska jirada. PERMANENCES TÉLÉPHONIQUES 021 213 79 05 SAGES-FEMMES INDÉPENDANTES www.hebamme.ch > parents > votre sage-femme > sages-femmes indépendantes

Waxaa jiro shaqaale kale oo sidoo kale indiin diyaar ah si ay warbixin iyo talooyin ku saabsan dhalasha ka hor iyo ka dibba.

DHALASHADA KA HOR Qeybaha lagu dhalo ee isbitaalada Vaudga iyo Ururka Profa waxey kuu soo 40

jeedinaayaan qaabilaadyo asturan oo lacag la'aan ah iyo talooyin ku saabsan caafimaadka isku tagitaanka, umuliso ama caawiye bulshadeed gudaha xarumaha degaanada ee ururka PROFA. Si aad u heshid xarunta ugu dhaw gurigaaga, waxaad ku la xiriiri kartaa taleefoon ama fiiri kartaa sitkooda internetka : FONDATION PROFA 021 631 01 52 www.conseil-en-perinatalite.ch

Ururka Pan Milar waxey ayaga ku bixiyaan cashirda diraayinta dhalmada luuqado badan joogitaanka u tarjumayaalka dadkooda awgiis. ASSOCIATION PAN MILAR 077 410 20 24 [email protected] www.pan-milar.ch

Sitkooda internetka waxey ku tarjubantahay 14 luuqadood.

DHALASHA KA DIB Si loo daaweeyo hooyada iyo cunuga, umulisayaasha iskood ushaqeyto ee Vaudga waxey ugu yimaadaan guriga marka ay ka soo noqdaan qeybta dhalitaanka. Kalkaaliyeyaasha caruurta yar yar AVASAD iyo Meesha ka hortaga ayaa kala wareegaayo iyagoo soo jeediyo talooyin iyo warbixino ayagoo kuugu qaabilaayo gurigaaga, isku imaasho dhalmada kadib howlo kale/cashiro leesla qaadanaayo. Waxaad ka heleysaa soo jeedinyadooda iyo ciwaanadooda sitka internetka soo socoto : LES INFIRMIÈRES PETITE ENFANCE www.avasad.ch ESPACE PRÉVENTION www.espace-prevention.ch

WAXYAALAHA HOOSE Qaabilaad iyo talooyin ku saabsan galmada, iska celiska iyo soo riditaanka uurarka aan la rabin, baaritaan VIH/ SIDA iyo IST (cudurada galmada leyska qaado), qeybaha dhalitaanka vaudga iyo ururka PROFA waa kuwa waaweyn oo aad kala xiriiri kartid. FONDATION PROFA 021 631 01 42 www.planning-vd.ch

La taliyeyaal iyo dhaqaatiir ayaa kugu siinaayo balan soo dhaweyn ah 8da xarun oo ku taalo degaanka gobalka Vaud. waxaa howgalayaashaas lagu magacaabaa planning familial.

CAAWINAAD IYO KUDAAWEYNTA GURIGA Hadii uu jirto dhibaato caafimaad, Centre Médico-Social (CMS) wuxuu soo jeediyaa daaweyno kalkaaliyeyaal, ugu keenis cuntada guriga, iyo caawinaad kabixinta qarashka, dhamaan degaanada ku yaal gobalka WIXII WARBIXIN DHEERI AH : ASSOCIATION VAUDOISE D’AIDE ET DE SOINS À DOMICILE (AVASAD) Avenue de Chavannes 37 1014 LAUSANNE 021 623 36 36 [email protected] | www.avasad.ch

WIXII WARBIXIN DHEERI AH : APPARTENANCES - CPM Rue des Terreaux 10 | 1003 LAUSANNE 021 341 12 50 [email protected] www.appartenances.ch

KU DHIBAATEYNTA GURIGA Qof walbo toos loo gaarsiiyo dhibaato guud ahaan jirkeeda, kufsasho ama cilmi nafsi ahaan wuxuu ka faa'iideysanaa caawinaada uu dhigaayo sharci fadaraalka (ka dhaxeeyo wadanka) ee caawinta dadka sharcidarada geystay (LAVI), iyagoo la xiriiraayo isku taga dhaqaatiirta qaabishan dadka la dhibaateeyay (UMV ee CHUV). UNITÉ DE MÉDECINE DES VIOLENCES CHUV Rue du Bugnon 44 | 1011 LAUSANNE 021 314 00 60 www.chuv.ch > UMV

Xarunta LAVI iyo Xarunta soo dhaweynta ee Malley-Prairie waxey iyagana soo jeediyaan howlo lamid ah : www.centre-lavi.ch www.violencequefaire.ch

IWARBIXINO CAAFIMAAD OO KU QORAN LUUQADO BADAN Sitka internetka Croix-Rouge Suisse waxey soo jeedinee warbixino farabadan xaga caafimaadka iyo buugaag la duubankaro oo ku qoran 18 luuqadood. www.migesplus.ch/fr

CAAWINAAD CILMI NAFSI Ururka Appartenances wuxuu ugu soo jeediyaa luuqado badan dadka ajnabiga ah qaabilaadyo cilmi nafsi. Waxey qabaan sadex xarumood oo ku kala yaal Lausanne, Vevey iyo Yverdon-les-Bains.

› CAAFIMAADKA CIDA AAD KALA CIRIIREYSID dhaqtarkaaga ceymiskaaga jirada 41

MADADAALADA IYO SHACBINIMADA

MADADAALADA IYO SHACBINIMADA

MADADAALADA IYO SHACBINIMADA

SI AAD ISKU MADADAALISO

NOLOSHA URURRADA

Ahaashaha shacbiga Vaud ma aha oo kaliya in aad leedahay xaq iyo in uu waajib ku saaran yahay, laakin sidoo kale waa in aad ka qeyb qaadatid nolosha degaanka oo aadna ku faraxsanaatid madadaalooyinkooda. Si loo sameeyo, waxaa hoos ku qoran warbixino iyo liis (aan dhameystirneen) madadaalooyin aad sameyn kartid waqtiga aad firaaqada leedahay.

Iskaa wax u qabashada (fiiri baalka 24) iyo nolosha ururrada waxey qayb muhiim ah ka qaataan shacbiga gobalka Vaud. Ururrada farahabadan ee ka jiro gobalka Vaud, qaarkood waxaa aasaasay dad ajnabi ah. waxey howshoodu tahay fududeeyaan soo dhexgelinta dadka ajnabiga ah shacbiga soo dhaweeyey, ayagoo wada qiimeynaayo dhaqamada loo dhashay. Si loo sameeyo, waxey diyaariyeen howlo farabadan.

XAQAYA SIYAASADAHA

Sitka internetka soo socoto, waxaa ka heleysiin tusmoha ururada dadka soo degay. waxaa laga yaabaa in midka mid ah aad jeclaatid in aad ka mid noqotid ?

Heerka siyaasada, dadka ajnabiga ah wey kaqeyb qaadan karaan doorashooyinka iyo codeynta degmadooda. in lagu doorto/aad kamid noqoto xildhibaanada degmada ama gudiga degmada iyo si aad u sixiixdid figrad ama bandhigida degmada. Waxaa leyska rabaa shuruudahaan : › inaad sideed iyo toban jirtahay › inaad ogolaasho degitaan aad heysato › toban sano oo aad degan tahay un yaraan sadex sano gobalka. Marka uu qof ajnabi ah oo ka qoran degmo ka tirsan gobalka Vaud uu buuxiyo shuruudaha kor ku qoran, waxaa toos loogu soo diraa qalabka sharciyeysan hadii ay doorasho ama codbixin ka jiraan degmadeed. WIXII WARBIXIN DHEERI AH, ka fiiri sitka soo socoto : www.vd.ch/vote-etrangers

Helitaanka dhalashada iswiiska kadib marka aad nidaamka qaadasha dhalashada waxey xaq kuu siineysaa dhamaan wixii doorasho ah (fiiri baalka 14).

42

www.vd.ch/integration > publications > brochure associations de migrants

DIINTA Iswiiska wuxuu su'gaayaa xurnimada diineed.Gudaha gobalka Vaud, diiman badan ayaa laga aqoonsan yahay qof walbana wuxuu xur u yahay inuu ku dhaqmo mida uu aaminsan yahay. L'Arzillier Maison du dialogue waa meel ey isugu tagaan diimaha oo ujeedadeedu tahay in ey usuurtogaliso warisdhaafsi dadka ay diintooda, dhaqankooda iyo aaminsanaatooda kala badalan tahay. Sitkooda internetka, bulshooyinka kirishtaanka, muslinka, yuhuuda, hinduuga, budiistaha, bahaiyeska, iyo kuwo kale ayaa ka mid ah. L’ARZILLIER, MAISON DU DIALOGUE Avenue de Rumine 62 1005 LAUSANNE 079 489 87 77 www.arzillier.ch

43

MADADAALADA IYO SHACBINIMADA

QORSHA ISDHEXGALKA BULSHADA Ururro farabadan ayaa gudaha gobalka Vaud ka abaabulo xaflado dhaqamo isku daran iyo meelo lagu kulmo waxna ay isku dhaafsadaan dad oo dhalashooyin kala badalan oo ku wada nool dhulka Vaud. Wixii faahfaahin oo ku saabsan qorshooyinkaa waxey ku qoran yihiin buuga qadka ee BCI ciwaanka soo socdo : www.vd.ch/integration > catalogue en ligne > intégration sociale

WAXAA LOO DIYAARIYAY SHAQAALAHA CAALAMIGA International Link, oo ka tirsan Qolka ganacsiga iyo warshadah Vaudga (CVCI) waxey abaabushaa banaan baxyo gaar ah oo loogu talagalay shaqaalaha caalamiga ee dhawaan soo galey gudaha gobalka Vaud, iyo xaasaskooda iyadoo la sameynaayo maalmaha soo dhaweynta Welcome Days sadex mar sanadkii iyo Reloc'coffees bilwalbo. CVCI - INTERNATIONAL LINK Avenue d’Ouchy 47 | 1006 LAUSANNE 021 613 36 63 [email protected] www.internationallink.ch

DHAQDHAQAAQYADA DHALINYADA EE ISKOOLKA KA BAXSAN Dhamaan degaanada gobalka, dhaqdhaqaaqyo farabadan oo iskoolka ka baxsan (xirada fasaxayada, xarumaha madadaalada dhalinyarada, dhaqdhaqaaqyo maalmeed, talooyinka dhalinyarada, iwm.) ayey ururrada usoo jeediyaan caruurta iyo dhalinyarada, degmooyin ayaa waxaa ka abaabulaan si toos ah dhalinyaro iskutagey. 44

MADADAALADA IYO SHACBINIMADA

WIXII WARBIXIN DHEERI AH oo ku saabsan soo jeedinadaas fadlan laxiriir degmada aad degantahay ama fiirso sitka Groupe de liaison des activités de jeunesse  www.glaj-vd.ch

Dhalinyaradii isku tagto si ay u abaabulaan qorsho bulshadeed, ciyaaro ama dhaqameed waxey dhaqaale ka codsankaraan : DÉLÉGUE CANTONAL À L’ENFANCE ET À LA JEUNESSE [email protected] www.vd.ch/delegue-jeunesse

DHAQDHAQAAQYADA CIYAARAHA IYO FANKA Hadii aad raadineysid dhaqdhaqaaqyo ciyaaro ah ama fan ah (cashiro ah volley, kubada cagta, caweynta, musikada, tiyaatarka, iwm.), waxaad ka raadinkartaa internetka ama la xiriiri kartaa degmada aad degan tahay. Xafiiska diwaangalinta, liis ey ku qoran yihiin hey'adaha soo jeediyo adeegyadaas ayaa badanaa ku yaalo.

DALXIISKA Gobalka Vaud wuxuu lesyahay dhul qurux badan, ha ahaato baadiya iyo buurahaba, iyo dhismo badan taalooyin aa mudan in lasoo booqdo. Si aad u booqoto degaankaaga, waxaad la xiriiri kartaa : OFFICE DU TOURISME DU CANTON DE VAUD (OTV) Avenue d’Ouchy 60 | 1001 LAUSANNE 021 613 26 26 [email protected] www.region-du-leman.ch

JADWALKA HIDAHA Gudaha gobalka Vaud, soo jeedinyada hidaha aad ayey ukala badalan yihiin : xafladaha heesaha, xafladaha dhaqanka, ruwaayadaha, bandhiga, shaleemooyinka, fanka, iwm... Si aad war uga qabtid waxa ka jiro degaankaaga, waxaad fiiri kartaa sitka office du tourisme vaudois (OTV), laakin kuwo kalena wey jiraan : www.region-du-leman.ch www.temps-libre.ch

Waxaad kaloo fiirin kartaa jadwalad hidaha ee jaraa'idka

MADXAFYADA (waa lacag la'aan isbuucdha-

MAKTABKA DHAQAMAHA ISKU DARAN GLOBLIVRES Maktabkaan wuxuu soo jeediyaa in kabadan 27'000 buugood oo ku qoran 272 luuqadood. Oo ufuran dadkoo dhan, wuxuu kale uu heystaa buugaag badan qofka kaligiis faransiiska ka barankaro. GLOBLIVRES Rue Neuve 2 bis | 1020 RENENS 021 635 02 36 [email protected] www.globlivres.ch

MAKTABKA DEGMADA Degmooyin farabadan waxey qabaan maktabyo degmadeed. Si aad u heshid warbixin dheeri ah, la xiriir degmadaada.

maadk a1aad ee bilwalbo)

Si aad u booqato dhamaan madxafyada gobalka Vaud iyo bandhigyadooda joogtada ah iyo kuwa ku meelgaarka ah, ka fiiri : www.musees.vd.ch www.museums.ch/fr

MAKTABYADA MAKTABKA GOBALKA IYO JAAMICIYADA - LAUSANNE (BCUL) BCUL wuxuu heestaa isku daro balaaran xaga buugaagta/CD/filimo, kuwo labo luuqadood ku qoran iyo luuqadaha ajnabiga, iyo dhoor nooc faransiiska loobarankaro. BIBLIOTHÈQUE CANTONALE ET UNIVERSITAIRE- LAUSANNE (BCUL) Place de la Riponne 6 | 1014 LAUSANNE 021 316 78 63 [email protected] www.bcu-lausanne.ch

BCUL wuxuu kuyaal dhoor meelood, sida Place de la Riponnek, iyo xirada jaamacada Dorigny !

KAARKA HIDAHA Kaarka hidaha, ay dhiibaan isku taga Caritas, wuxuu u suurtogeliyaa dadk uu deqligooda yaryahay in ey ka qeybqaataan nolosha hidaha iyo bulshada iyagoo lacagta laga dhimaayo xaga hidaha, ciyaaraha iyo waxbarashada. CARTE CULTURE VAUD p.a. Caritas Vaud Avenue César-Roux 8 1005 LAUSANNE 021 317 59 80 [email protected] www.carteculture.ch

› MADADAALOOYINKA IYO SHACBINIMADA CIDA AAD KALA CIRIIREYSID xafiiska dalxiiska (p. 44) degmada aad degantahay

45

NOLOSHA HOWLIGA AH

NOLOSHA HOWLIGA AH

NOLOSHA HOWLIGA AH

Waxaad ka heleysaan qeybtaan, warbixino muhiim ah oo ku saabsan ugu badnaan gaadiidka iyo dhaqaalaha.

GAADIIDKA GOBALKA VAUD

BAABUURKA Dadka heysto leysinka baabuurta lagu wado oo ajnabi ah mudo 12 bilood laga bilaabo marka uu soo galay si uu ugu badalo leysinkiisa ajnabiga mid iswiis ah. Iyadoo ku xiran wadan uu kayimid, imtaxaan wadid ah iyo/ama mid qoraal ah ayaa laga qaadikaraa.

TARIINKA Isku xirnaashaha gaadiidka dadweynaha Iswiiska wuu balaaran yahay wuuna horumarsan yahay. Chemin de Fer Fédéraux (CFF) wuxuu soo jeediyaa abonomentoyaal si abonomentada guud (AG) taas oo suurtogelineyso in la raaco dhamaan gadiidka dadweynaha meel walbo Iswiiska dhexdiisa (tariin, bas, doon, iwm.), ama abonamento nus qiimeed oo suurtogelineyso qiimaha nuskiis lagu safro.

DHAMAAN WIXII WARBIXIN AH, oo ku saabsan leysinka baabuur wadida ama baabuurkaaga kala xiriir :

WIXII WARBIXIN DHEERI AH, waxaad la xiriiri kartaa dariisha isteeshinka tariinada gurigaaga ugu dhaw ama waxaad ka fiirin kartaa sitka internetka ee CFF :

LA SOCO, si aad ugu socotid jidadka waaweyn ee iswiiska, waa in aad gadataa timbaraha sanadka (40.– faran) oo aad ku dhejisaa miraayada hore ee baabuurka. waxaa laga helaa tabakaanyooyinka iyo boostada

www.cff.ch

Degmooyinka qaarkood waxey usoo jeediyaan dadkooda, qiimo fiican, kaarar maalmeed : waa in lagu sii dalbadaa, taleefan, dariishada ama qadka sitka degmada. CFF wuxuu sidoo kale soo jeediyaa saacadaha qaarkoo tikidyo jaban.

BASKA Mobilis waa kaar gaadiideed gaar ah waxaa lagu istimaalikaraa dhamaan goblak iyo 316diisa degmo, wuxuu suurtogelinaa in la raaco dhamaan gadiidka dadweynaha sidii la rabo. Wixii ku saabsan qiimaha iyo shuruudaha fiiri :

SERVICE DES AUTOMOBILES ET DE LA NAVIGATION Avenue du Grey 110 | 1014 LAUSANNE YVERDON-LES-BAINS, AIGLE, NYON 021 316 82 10 [email protected] www.vd.ch/san

BAASKIILKA Baaskiil waa wax suurto geliyo in la dhaqdhaqaaqo oo fiican ahna dhaqaale si loo aado meelo dhaw. Mudo sanado ah gobalka Vaud wuxuu sameyey jidad baaskiilka lagu wado (ku calaameysan jaale) jidadka geesahooda iyo jidadka lagu lugeeyo, iyo jardiinooyinka baaskiilada.Magaalooyinka qaarkood waxaa suurtogel ah in baaskiil l’ijaarto. In laqaato koofida madaxa lagu badbaadiyo qasab ma ah, laakin waa mid aad laguugula talinaayo.

www.mobilis-vaud.ch

46

47

NOLOSHA HOWLIGA AH

MAALIYADA FURITAANKA KOONTO BANGIYEED AMA BOOSTO Hadii aad koonto ka furatid bangi ama boosto, waxaa kuugu soo dhici karo taas mushaarkaaga, inaad isaga bixisid biilyada, in ay kuugu aruurto dulsaar, iyo in aad deyn weydiisato. Caadi ahaan, qof walbo oo khaangaar ah wuxuu xur u yahay inuu koonto bangi ka furto gudaha Iswiiska, asagoo tusaayo warqada shaqsiyada oo la aqoonsan yahay. Sharciga deganaashaha ama cadeyn kale oo deganaasho ah ayaa la weydiin karaa.

BIXINTA BIILALKA Waxaad ku bixin kartaa biilalkaaga xaanshi ahaan, dariishada bangiga ama tan boostada, ama internetka (E-banking).

DIRITAANKA LACAGTA DIBADA Si aad lacag ugu dirtid dibada, waxaad mari kartaa bangi, boosto ama hey'adaha lacagaha diro. BANGIGA Habka bixinta weyka hubaalsan tahay laakin waa in ay labada qof qabaan koonto bangi. Hadaba waxaa amarka ka dhiibi kartaa dariishad, taleefan ama internet. qarashyada diritaanka ayaa lagaa jaraa isticmaalida internetka. BOOSTADA Boostada waxey sameysaa sida bangi, ayaa labo suurtogal oo dheeri ah siineyso : qofka lacagta loo diray maku qasbano inuu koonto qabo wuxuuna ka qaadan karaa dariishada.

48

XIRIIRYO KU ANFAC LEH

HEY’ADAHA DIRO Hey'adaha diro waxey ku fiican yihiin waa deg deg (haba ka qaalisnaatee). Lacagta ayadoo sarif ah ayaa la dhigi karaa dariishad lagana qaadan karaa dariishad kale meelwalbo oo aduunka.

XIRIIRYO KU ANFAC LEH

WARBIXIN MAAMULKA LACAGTA Joogto taleenfan ah ayaa diyaarkuu ah hadii aad rabtid warbixino ku saabsan lacag maalmeedkaaga iyo deenta. 0840 43 21 00

Cashiro wadajir looqaadanaayo iyo soo jeedimo lasocosho shaqsiyan ah ayay wada diyaariyeen CARITAS Vaud, CORREF iyo fédération romande des consommateurs (FRC). WIXII WARBIXINO DHEERI AH : www.vd.ch/dettes

ISGAARSIINTA INTERNET IYO TV BILLAG : CANSHUURTA RADIYAHA IYO TALEEFISHINKA Iswiiska, dhamaan dadka qabo qalabka suurto galiyo in ladhageysto raadiyo, la fiirsado taleefishin, ama leesku xiro internetka waa in ey bixiyaan canshuurta Billag. [email protected] www.billag.ch

49

XIRIIRYO KU ANFAC LEH

Sa aad u warbixino iyo talooyin xaga isdhexgalka, waxaa ku anfici karto xiriiro aan ku qorneen baalasha la soo dhaafay. Waa kan liis habeysan :

QAXOOTI www.plateforme-asile.ch

URURRO Gobalka Vaud gudahiisa ururro farabadan ayaa ka howlgalo xaga isdhexgalka. Qaar kamid ah waxey kuugu caawin karaan howlahaada. www.vd.ch/integration > publications > brochure associations de migrants

GOBALKA VAUD CHAMBRE CANTONALE CONSULTATIVE DES IMMIGRES (CCCI) Rue du Valentin 10 | 1014 LAUSANNE 021 316 49 59 www.vd.ch/ccci

XIRIIRYO KU ANFAC LEH

GUDIGA ISDHEXGALKA GUDIGA DEGMOOYIN ISWIISKA IYO AJNABIGA (CCSI) Oo lagu sameeyey degmooyin farabadan, waxey horumarisaa qorshooyin isdhexgalitaan waxeyna diyaariyaan meelo wax lagu kalabadasho ayna ku wadahadlaan dadka ajnabiga ah iyo kuwa iswiiska ah, iyo dowladaba. Waxey kaloo xiriir u yihiin soo jeedinada isdhexgalitaanka. Waakan liis.

GLAND

COMMISSION COMMUNALE SUISSESIMMIGRÉS PAYERNE (CCSI) p.a. Service de la Population Hôtel de Ville | CP 112 | 1530 PAYERNE 026 662 66 26 [email protected] www.1530.ch

COMMISSION INTÉGRATION (CCSI) Grand-Rue 38 | CP 320 | 1196 GLAND 022 354 04 44 [email protected] www.gland.ch/integration

YVERDON-LES-BAINS COMMISSION CONSULTATIVE SUISSESIMMIGRÉS (CCSI) Rue de Neuchâtel 2 1400 YVERDON-LES-BAINS 024 423 69 44 [email protected] www.ccsi-yverdon.org

QEYBTA WAQOOYIGA AVENCHES COMMISSION CONSULTATIVE SUISSESIMMIGRÉS (CCSI) Rue Centrale 33, CP 63 1580 AVENCHES 026 675 51 21 [email protected] www.commune-avenches.ch

MOUDON GROUPE SUISSES-ÉTRANGERS DE MOUDON ET RÉGION (SUETMO) Champ du Gour 48 | CP 8 | 1510 MOUDON 079 777 63 27 [email protected] www.suetmo.ch

ORBE – CHAVORNAY COMMISSION D’INTÉGRATION SUISSESÉTRANGERS ET DE PRÉVENTION DU RACISME ORBE-CHAVORNAY (CISEROC) p.a. Contrôle des habitants Hôtel de Ville | CP 32 | 1350 ORBE 024 442 92 22 [email protected] www.orbe.ch/integration

50

PAYERNE

QEYBTA GALBEEDKA AUBONNE COMMISSION SUISSES-ETRANGERS AUBONNE (COCHE) Place du Marché 12 | CP 133 1170 AUBONNE 021 821 51 08 [email protected] www.aubonne.ch

BUSSIGNY COMMISSION INTÉGRATION (CI) Place de l’Hôtel-de-Ville 1 | CP 96 1030 BUSSIGNY 021 706 11 20 [email protected] www.bussigny.ch

ECUBLENS COMMISSION D’INTÉGRATION ET D’ÉCHANGE « SUISSES – ÉTRANGERS » (CIESEE) p.a. Greffe Municipal Chemin de la Colline 5 | CP 133 1024 ECUBLENS 021 695 33 10 [email protected] www.ecublens.ch

MORGES COMMISSION CONSULTATIVE SUISSES – ÉTRANGERS (CCSE) Place de l’Hôtel-de-Ville 1 | CP 272 1110 MORGES 1 021 804 96 70 [email protected] www.morges.ch/ccse

NYON COMMISSION D’INTÉGRATION SUISSESÉTRANGERS (CISEN) p.a. Service des affaires sociales, éducation et jeunesse Rue des Marchandises 17 | CP 1395 1260 NYON 022 363 84 74 [email protected] www.nyon.ch

PRILLY COMMISSION D’INTÉGRATION SUISSESIMMIGRÉS (CISIP) Avenue de la Rochelle 1 | 1008 PRILLY 079 808 53 67 [email protected] www.prilly.ch

RENENS COMMISSION INTÉGRATION SUISSES – ÉTRANGERS (CISE) Service de la Sécurité sociale Rue de Lausanne 25 | CP 141 1020 RENENS 021 632 77 95 www.renens.ch [email protected] |

ROLLE COMMISSION CONSULTATIVE SUISSES ÉTRANGERS (COCISE) Grand-Rue 44 | CP 1224 | 1180 ROLLE 021 822 44 23 [email protected] www.rolle.ch 51

XIRIIRYO KU ANFAC LEH

QEYBTA BARIGA AIGLE COMMISSION D’ACCUEIL ET D’INTÉGRATION DE LA VILLE D’AIGLE (CAIA) Place du Marché | CP 500 | 1860 AIGLE 024 468 41 11 | 079 649 07 37 [email protected] www.aigle.ch

BEX COMMISSION CONSULTATIVE MULTICULTURELLE DE BEX (CCMB) Rue Centrale 1 | CP 64 | 1880 BEX 024 463 02 67 www.bex.ch [email protected] |

BLONAY COMMISSION D’INTÉGRATION BLONAY : ENSEMBLE ! (CCSI) p.a. Maison de Commune Route du Village 45 | CP 12 | 1807 BLONAY 021 926 82 50 www.blonay.ch [email protected] |

XIRIIRYO KU ANFAC LEH

VILLENEUVE COMMISSION D’INTÉGRATION (CIV) Route de Longefan 4 | 1844 VILLENEUVE 077 407 58 75 [email protected]

OLLON COMMISSION D’INTÉGRATION (CI) Greffe municipal | CP 63 | 1867 OLLON 079 621 42 54 [email protected]

QEYBTA KOONFURTA LAUSANNE COMMISSION TRIPARTITE POUR L’INTÉGRATION DES IMMIGRÉS (CTI) c/o Bureau lausannois pour les immigrés Place de la Riponne 10 | CP 5354 1002 LAUSANNE 021 315 72 45 [email protected] www.lausanne.ch/bli

FADARAALKA SECRÉTARIAT D’ETAT AUX MIGRATIONS (SEM) Quellenweg 9 | 3003 BERNE-WABERN 058 325 11 11 www.bfm.admin.ch

QAABILAADA XAGA SHARCIGA CENTRE SOCIAL PROTESTANT (CSP) Beau-Séjour 28 | 1003 LAUSANNE 021 560 60 60 www.csp.ch [email protected] |

NAAGAHA BUREAU CANTONAL DE L’ÉGALITÉ ENTRE LES FEMMES ET LES HOMMES Rue Caroline 11 | 1014 LAUSANNE 021 316 61 24 [email protected] www.vd.ch/befh

MONTREUX COMMISSION CONSULTATIVE POUR LA COHÉSION SOCIALE ET L’INTÉGRATION (COCOSI) c/o Direction des affaires sociales, familles et jeunesse Avenue des Alpes 22 | CP 2000 1820 MONTREUX 1 021 962 78 30 [email protected] www.commune-de-montreux.ch

VEVEY COMMISSION DES ACTIVITÉS INTERCULTURELLES (CAIV) p.a. Direction des Affaires Sociales et Familiales Rue du Simplon 48 | CP 320 | 1800 VEVEY 2 021 925 53 33 [email protected] | www.vevey.ch

52

BUREAU INFORMATION FEMMES Avenue Eglantine 6 | 1006 LAUSANNE 021 320 04 04 [email protected] www.bif-vd.ch

KHANIISYADA VG - VOGAY CP 1514 | 1001 LAUSANNE 079 310 31 78 www.vogay.ch [email protected] |

U GARGAARKA DEG DEGA AH

BAAFINTA DHAQAMADA U DHEXEEYO A LA VISTA ! COMMUNICATION SOCIALE CARREFOURS TV Place Neuve 1 | 1009 PULLY 078 685 40 79 [email protected] www.carrefourstv.ch

MIDAB TAKOORKA Hadii aad kula kulantin xaalad takooritaan ah shaqadaada (ama meel kale dhaxdeed), waxaad la xiriirkartaa Xafiiska gobalka ee soo dhexgalinta ajnabiga iyo ka hor taga midab takoorka (BCI) si aad garab u hesho BUREAU CANTONAL POUR L’INTÉGRATION DES ÉTRANGERS ET LA PRÉVENTION DU RACISME (BCI) Rue du Valentin 10 | 1014 LAUSANNE 021 316 49 59 [email protected] www.vd.ch/integration

Hadii aad Lausanne degan tahay waxaa kaloo wacan kartaa BLI (fiiri baalka 7).

DA'DA SADEXAAD PRO SENECTUTE VAUD Rue du Maupas 51 | 1004 LAUSANNE 021 646 17 21 [email protected] www.vd.pro-senectute.ch

PJOOGTOOYINKA SHARCIYAQAANADAS

(dhar, raashin, jiif, caafimaad)

ÉGLISE MIGRATION www.eglisemigrationvd.com

ORDRE DES AVOCATS VAUDOIS (OAV) Rue du Grand-Chêne 8 | 1003 LAUSANNE 021 311 77 39 www.oav.ch [email protected] |

53

© Grégoire Chappuis

54

© Régis Colombo

XIRIIRYO KU ANFAC LEH

création : konsept.ch - illustration : jenay.ch

Bureau cantonal pour l’intégration des étrangers et la prévention du racisme (BCI) Rue du Valentin 10, 1014 Lausanne Tél. 021 316 49 59 [email protected] www.vd.ch/integration

Cette brochure existe en albanais, allemand, anglais, arabe, bosniaque/croate/serbe, espagnol, français, italien, portugais, somalien, tamoul, tigrinya et turc. Elle est gratuite et peut être commandée auprès du BCI. © 8e édition, 2017